The Function of "Innate Nature" as the Basis for Human Education from the Perspective of Allameh Misbah with Emphasis on the Qur'anic Verses and Hadiths
Article Type:
Research
Writers:
Ali naghi Faghihi / Associate Professor, Department of Educational Sciences, Qom University / anـfaghihi@qom.ac.ir
Abstract:
Many great Islamic thinkers have specially considered the central role of innate nature in education. In this research, the function of innate nature as the basis of human education has been studied from the perspective of Allameh Misbah Yazdi with emphasis on the Qur’anic verses and hadiths. The results of this descriptive-analytical research show that: 1. Human nature is adorned with significant features such as seeking the truth, knowing what is good and what is bad, and having divine tendencies that blossom from within and depict the path of happiness for humans. 2. Even in some desires that seem to be common between man and animals, man has special characteristics that are specific to humans and not shared by animals. 3. Islamic education is completely in harmony with innate nature. 4. Nature has many functions in human life; it is one of the foundations of education, and determining educational goals and discovering educational principles based on it can show the path to happiness. 5. Allameh Misbah has considered the natural-cognitive and tendency characteristics of human beings as the foundations of education, which are presented in the form of declarative propositions. 6. Man's innate understanding of the do's and don'ts is not an acquired value, but an intuitive one.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :کاربرد «فطرت» به‌مثابه مبنای تعلیم و تربیت انسان از منظر علامه مصباح با تأکید بر آیات و روایات
Abstract:
مبنا بودن فطرت برای تعلیم و تربیت مطمح نظر خاص بسیاری از اندیشمندان بزرگ اسلامى است. در این تحقیق، کاربرد فطرت به مثابه مبنای تعلیم و تربیت انسان از منظر علامه مصباح یزدی و با تأکید بر آیات و روایات بررسی شده است. روش تحقیق «توصیفی ـ تحلیلی» است. نتایج این تحقیق عبارت است از: 1. فطرت انسان مزین به ویژگی های درخشنده ای از حقیقت جویی و علم به خوبی ها و بدی ها و گرایش های شفافی است که از درون شکفته می شود و مسیر حیات سعادتمندانه بشر را ترسیم می کند. 2. انسان حتی در امیال به ظاهر مشترکش با حیوان، دارای ویژگی های خاصی است که مخصوص انسان است و حیوان در آن اشتراک ندارد. 3. تعلیم و تربیت اسلامی ـ تماماً ـ هماهنگ با فطرت است. 4. فطرت کاربردهای زیادی در زندگی آدمی دارد؛ ازجمله مبنای تعلیم و تربیت است و تعیین اهداف تربیتی و کشف اصول تربیتی از آن، مسیر حرکت به سوی سعادت را ترسیم می نماید. 5. استاد مصباح ویژگی های طبیعی شناختی و گرایشی انسان را مبانی تعلیم و تربیت دانسته است که به صورت گزاره های خبری مطرح می شوند. 6. درک فطری انسان از بایدها و نباید ها ارزشی حصولی نیست، بلکه حضوری است.
References:
- نهج‌البلاغه، 1414ق، ترجمه صبحي صالح، قم، هجرت.
- ابن‌فارس، احمد بن فارس، 1404ق، معجم مقاييس اللغة، قم، مكتب الاعلام الاسلامي.
- ابن‌منظور، محمد بن مكرم، 1414ق، لسان العرب، بيروت، دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع ـ دار صادر.
- احمدی، علی اصغر، 1396، اصول تربیت، تهران، انجمن اولیاء و مربیان.
- جوادي آملي، عبدالله، 1366، تفسير موضوعي، قم، مرکز نشر فرهنگي رجاء.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، 1412ق، مفردات الفاظ القرآن، بيروت ـ دمشق، دار القلم ـ الدار الشامية.
- شاه‌آبادي، محمدعلي، 1386، فطرت عشق، شرح آيت‌الله فاضل گلپايگاني، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- ـــــ ، 1387، رشحات البحار، ترجمه زاهد ويسي، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- صدوق، محمد بن على ،1413ق، من لايحضره الفقيه، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
- طباطبائی، سيد محمدحسين، 1393ق، الميزان في تفسير القرآن، بيروت، مؤسسه الأعلمي للمطبوعات.
- فيومى، احمد بن محمد، 1414ق، المصباح المنير في غريب الشرح الكبير، قم، مؤسسه دار الهجرة.
- کاظمي، حميدرضا، 1393، برنامه درسي و تربيت اخلاقي (با نگاهي بر آثار علامه مصباح يزدي)، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- کرمي حويزي، محمد، 1402ق، التفسير لکتاب الله المنير، قم، چاپخانه علميه.
- کليني، محمد بن يعقوب، 1407ق، الکافي، چ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى، 1403ق، بحارالأنوار، چ دوم، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
- مصباح يزدى، محمدتقى، 1374، «اخلاق در قرآن»، معرفت، ش13، ص13-18.
- ـــــ ، 1384، به‌سوی خودسازی، چ چهارم، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- ـــــ ، 1391، فلسفه تعليم و تربيت اسلامي، تحقيق و نگارش گروه نويسندگان، چ دوم، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1392، انسان‌شناسي در قرآن، تدوين محمود فتحعلي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1393، انسان‌سازي در قرآن، تنظيم و تدوين محمود فتحعلي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1394، پيش‌نيازهاي مديريت اسلامي، چ پنجم، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مطهري، مرتضي، 1384، اسلام و نيازهاي زمان، ج1، تهران، صدرا.
- واعظي، احمد، 1388، انسان از ديدگاه اسلام، تهران، سمت.
- https://mesbahyazdi.ir/node/824
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Faghihi, Ali naghi.(2025) The Function of "Innate Nature" as the Basis for Human Education from the Perspective of Allameh Misbah with Emphasis on the Qur'anic Verses and Hadiths. Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 14(1), 73-86
Ali naghi Faghihi."The Function of "Innate Nature" as the Basis for Human Education from the Perspective of Allameh Misbah with Emphasis on the Qur'anic Verses and Hadiths". Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 14, 1, 2025, 73-86
Faghihi, A.(2025) 'The Function of "Innate Nature" as the Basis for Human Education from the Perspective of Allameh Misbah with Emphasis on the Qur'anic Verses and Hadiths', Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 14(1), pp. 73-86
