Pages:
23-40
Receive Date: 2025/10/19
Accept Date: 2025/10/19
Abstract:
Inferring the stages of moral education from religious texts is an important component of moral education in Islamic teachings and requires specific rules and principles. Among these principles, the criterion of logical sequence plays a key role in formulating and deriving these stages. This study mainly deals with the rules governing the inference of moral education stages based on logical sequence criteria from the perspective of Allameh Misbah Yazdi, a prominent theorist in Islamic ethics. Using the descriptive-analytical method and library resources, this research seeks to address this issue through a thorough examination of Allameh Misbah Yazdi’s works and logical reasoning. It is concluded that the rules for inferring moral education stages with a logical sequence criterion are as follow: 1. Logical precedence of virtuous actions after removing obstacles; 2. Logical precedence of insights, inclinations, and actions; 3. Logical precedence of ethical acts over faith; 4. Logical precedence of spiritual cultivation over physical training; 5. Logical precedence of self-improvement over self-knowledge.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :قواعد استنباط مراحل تربیت اخلاقی با ملاک ترتیب منطقی از نگاه علامه مصباح یزدی
Abstract:
استنباط مراحل تربیت اخلاقی از متون دینی یکی از بخشهای مهم تربیت اخلاقی در معارف اسلامی بهشمار میآید و نیازمند قواعد و ضوابط خاص خود است. از طرفی نیز ملاک ترتیب منطقی، یکی از ملاکات در تدوین و استنباط مراحل تربیت اخلاقی شمرده میشود. حال سؤال این است که برای استنباط مراحل تربیت اخلاقی با ملاک ترتیب منطقی از دیدگاه علامه مصباح یزدی، بهعنوان یک نظریهپرداز عرصة اخلاق، چه قواعدی وجود دارد؟ این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از دادههای کتابخانهای درصدد پاسخ به سؤال یادشده برآمده است و پس از تتبع لازم در آثار علامه مصباحیزدی و بهرهگیری از استدلالهای عقلی، این نتیجه حاصل شد که قواعد استنباط مراحل تربیت اخلاقی با ملاک ترتیب منطقی عبارتاند از: 1. ترتّب منطقی انجام رفتار ارزشی بر رفع موانع؛ 2. ترتیب منطقی بین بینشها، گرایشها و کنشها؛ 3. ترتّب منطقی ارزشمندی افعال اخلاقی بر ایمان؛ 4. ترتّب منطقی تربیت روح بر تربیت جسم؛ 5. ترتّب منطقی خودسازی بر خودشناسی.
References:
- قرآن کریم. ترجمة مهدی فولادوند.
- ابنحیون، نعمان بن محمد (1385ق). دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام. قم: مؤسسة آلالبیت.
- ابنفارس، احمد (1404ق). معجم مقاییس اللغة. تصحیح: هارون عبدالسلام محمد. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
- ابنمنظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. تحقیق: جمالالدین میردامادى. بیروت: دار الفکر.
- اکرمی، ایوب (1392). فرایند تربیت اخلاقی انسان در قرآن با نگاه به ترتیب نزول سور و آیات. رسالة مقطع دکتری. دانشگاه فردوسی مشهد.
- بستانى، فؤاد افرام (1375). فرهنگ ابجدى. ترجمة رضا مهیار. تهران: اسلامی.
- تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1366). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم. قم: دفتر تبلیغات.
- حسینخانی، هادی (1400). اصل اولویت در تربیت اسلامی از منظر علامه مصباح یزدی. اسلام و پژوهشهای تربیتی، 13(2)، 7ـ21.
- دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
- راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت ـ دمشق: دار القلم ـ الدار الشامیه.
- رجبی، طاهره و همکاران (1395). مراحل تربیت انسان اخلاقی با تأکید بر نقش اراده». مجلة مطالعات اخلاق کاربردی، 6(21)، 65ـ88.
- حر عاملى، محمد بن حسن (1414ق). هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة(ع). مشهد: آستانة الرضویة المقدسة مجمع البحوث الإسلامیة.
- عبدالنعیم، محمد حسنین (1375). قاموس الفارسیه. تهران: اسلامی.
- فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق). العین. قم: هجرت.
- فیومى، احمد بن محمد (1414ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. قم: مؤسسة دار الهجرة.
- گروهی از نویسندگان (1391). فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی. زیر نظر استاد مصباح یزدی. تهران: مدرسه.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1383). بهسوی تو. نگارش: کریم سبحانی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1384). بهسوی خودسازی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1386). خودشناسی برای خودسازی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1389). خداشناسی (معارف قرآن 1). تحقیق: امیررضا اشرفی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1390). بهسوی او (مشکات). قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1391الف). اخلاق در قرآن. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی
- مصباح یزدی، محمدتقی (1391ب). چکیدهای از اندیشه های بنیادین اسلامی. ترجمه و تدوین: حسینعلی عربی و محمدمهدی نادری قمی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1393). معارف قرآن 1ـ3 (مشکات). قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1394الف). شرح نهایة الحکمه. تحقیق و نگارش: عبدالرسول عبودیت. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1394ب). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. نگارش: احمدحسین شریفی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1394ج). پندهای الهی. نگارش: کریم سبحانی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1394د). پیشنیازهای مدیریت اسلامی. تدوین و نگارش: غلامرضا متقیفر. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1398الف). آموزش فلسفه (مشکات). قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1398ب). آموزش عقاید. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1398ج). بالهای پرواز1. نگارش: عباس گرایی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصطفی، ابراهیم و همکاران (بیتا). المعجم الوسیط. استانبول: دار الدعوه.
- موسوی، سیدعباس و مددی، علی (1399). بررسی مراحل تعلیم و تربیت بر اساس اولویتهای محتوایی. گفتمان فقه تربیتی، 12(20)، 65ـ95.
- موسوینسب، سیدمحمدصادق (1390). طراحی و تبیین الگوی عمومی تربیت دینی در قرآن با تأکید بر تربیت بزرگسالان. رسالة دکتری. مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
bakhshigolsefidi, Morteza, Hoseinkhani, Hadi.(2025) Rules for Inferring the Stages of Moral Education Based on the Logical Sequence Criteria from the Perspective of Allameh Misbah Yazdi. Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 17(1), 23-40 https://doi.org/10.22034/eslampajoheshha.2024.5000327
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Morteza bakhshigolsefidi; Hadi Hoseinkhani."Rules for Inferring the Stages of Moral Education Based on the Logical Sequence Criteria from the Perspective of Allameh Misbah Yazdi". Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 17, 1, 2025, 23-40
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
bakhshigolsefidi, M, Hoseinkhani, H.(2025) 'Rules for Inferring the Stages of Moral Education Based on the Logical Sequence Criteria from the Perspective of Allameh Misbah Yazdi', Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 17(1), pp. 23-40
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
bakhshigolsefidi, M, Hoseinkhani, H. Rules for Inferring the Stages of Moral Education Based on the Logical Sequence Criteria from the Perspective of Allameh Misbah Yazdi. Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 2025; 17(1): 23-40