Pages:
69-86
Receive Date: 2025/10/23
Accept Date: 2025/10/23
Abstract:
This study examines the theory of intellectual education from the perspective of Allameh Ja'fari and Kant in the context of the goals and principles of intellectual education for use in education. Allameh Ja'fari, as a Muslim thinker, views rational education as the cultivation of human thinking to transfer from ordinary life to reasonable life. Intellectual education also has a kind of goals and principles that have one ultimate goal and several intermediate goals. The ultimate goal of rational education is to bring humanity into the worship of God and to serve God as its intermediate goals, including self-realization and the overcoming of reason over the self and the conversion of raw emotions into pure emotions. The principles of rational education are: the principle of supreme reasoning, the principle of the balance of reason and emotion, the principle of continuity and learning and the principle of purity of heart. Kant, on the other hand, holds that, because of the self-fundamental characteristic of reason, one must consider himself not only in the field of theoretical reason but also in the field of practical reason. The goals of his rational education are to perfect all human powers, the continuous development of man and human perfection, the transformation of the natural man into the moral man, and the guiding of man towards true freedom. In his view, the principles of rational education are observing the principles of freedom, discipline, activity, harmony, experience and foresight. The purpose of this article is to investigate the differences between the two systems of rational education and to analyze the epistemic and educational aspects of each on the type of human education
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی تطبیقی اهداف و اصول تربیت عقلانی در اندیشه علامه جعفری و کانت
Abstract:
این پژوهش، به بررسی نظریهی تربیت عقلانی از منظر علامه جعفری و کانت، در زمینه های اهداف و اصول تربیت عقلانی برای بهره گیری در تعلیم و تربیت می پردازد. علامه جعفری، در مقام متفکری مسلمان، تربیت عقلانی را پرورش قوه تفکر انسان برای انتقال، از حیات معمول به حیات معقول می داند. تربیت عقلانی نیز دارای یک نوع اهداف و اصولی است که دارای یک هدف نهایی و چندین هدف واسطه ای است. هدف نهایی تربیت عقلانی، رساندن انسان به مقام عبودیت و بندگی خدا و اهداف واسطه ای آن شامل خودسازی و غلبه عقل بر هوای نفس و تبدیل احساسات خام، به احساسات تصعید شده است. اصول تربیت عقلانی، عبارتند از: اصل تعقل برین، اصل توازن عقل و احساس، اصل استمرار و یادگیری و اصل طهارت قلب. در مقابل، کانت معتقد است: انسان به دلیل خصیصه خودبنیادی عقل، باید خود را نه تنها در حوزه عقل نظری، بلکه در حوزه عقل عملی نیز متعلق به عالم معقول بداند. اهداف تربیت عقلانی وی، به کمال رساندن همه قوای انسان، پیشرفت مداوم آدمی و کمال انسانی، تبدیل انسان طبیعی به انسان اخلاقی و هدایت آدمی به سوی آزادی راستین است. از نظر وی اصول تربیت عقلانی، رعایت اصول آزادی، انضباط، فعالیت، هماهنگی، تجربه و آینده نگری می باشد. بررسی تفاوت های این دو نظام تربیت عقلانی و تحلیل لوازم معرفتی و تربیتی هریک بر نوع تعلیم و تربیت انسان، از اهداف این نوشتار است.
References:
- نهجالبلاغه، 1384، ترجمه استاد ولي، تهران، اسوه.
- اعرافي، عليرضا، ۱۳۸۶، اهداف تربيت از ديدگاه اسلام، تهران، سمت.
- باقري، خسرو، ۱۳۹۱، نگاهي دوباره به تربيت اسلامي، چ بيست و هشتم، تهران، مدرسه.
- جعفري، محمدتقي، ۱۳۶۳، تفسير و نقد و تحليل مثنوي، تهران، اسلامي.
- ــــ ، ۱۳۷۴، ترجمه و تفسير نهج البلاغه، تهران، دفتر فرهنگ و انديشه اسلامي.
- ـــــ ، ۱۳۸۵، حقوق جهاني بشر، تهران، مؤسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفري.
- حسنزاده، صالح، 1383، «نظريه اخلاق دکارت»، آيينه معرفت، ش 4، ص 1-16.
- ـــــ ، 1387، سير و تطور مفهوم خدا از دکارت تا نيچه، تهران، علم.
- ـــــ ، 1385، «بحث تطبيقي اگزيستانسياليسم غربي و اصالت الوجود در فلسفه اسلامي»، خردنامه صدرا، ش 44.
- دهقان سيمکاني، رحيم، ۱۳۹۱، «تربيت عقلاني محور اساسي در تربيت ديني»، پژوهشنامه تبليغ، سال اول، پيششماره اول، ص۴۴ – ۲۳.
- صفاي مقدم، مسعود، رشيدي، عليرضا، و محمدجعفر پاکسرشت، 1385، «بررسي عقلانيت در منابع اسلامي و استلزامات تربيتي آن»، علوم تربيت و روانشناسي، دوره سوم، سال سيزدهم، ش 4، ص 24.
- کاردان، عليمحمد، ۱۳۹۱، سيد آراء تربيتي در غرب، تهران، سمت.
- کانت، امانوئل، 1372، تعليم و تربيت، ترجمه غلامحسين شکوهي، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- کلانتري، عبدالحسين، ۱۳۸۴، «بحران در جامعهشناسي عقلانيت»، کتاب ماه علوم اجتماعي، ش ۹۰و۹۱، ص۲۷ـ۲۴.
- مرزوقي، رحمه اله، و يحيي صفري، ۱۳۸۶، «مباني و روشهاي تربيت عقلاني از منظر متون اسلامي»، تربيت اسلامي، سال ۳، ش ۶، ص۱۳۴ـ ۱۱۵.
- ملکي، حسن، ۱۳۸۹، تعليم و تربيت اسلامي با رويکرد کلان فکر، تهران، سبحان.
- نقيبزاده، ميرعبدالحسين، ۱۳۷۶، نگاهي به فلسفه آموزش و پرورش، تهران، طهوري.
- وحدانيفر، هادي، ۱۳۹۳، «بازشناسي مفهوم ديني عقل، مبنايي براي تعليم و تربيت در اسلام»، پژوهشهاي تعليم و تربيت اسلامي، سال ۶، ش ۹، ص۱۴۷ـ۱۶۹.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, Nasrin, Ghafari, Khalili, Faghihi, Alireza، ناطقی، فائزه.(2025) A Comparative Study of the Goals and Principles of Intellectual Education in the Thought of Allameh Ja'fari and Kant. Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 10(2), 69-86
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Nasrin ; Khalili Ghafari; Alireza Faghihi؛ فائزه ناطقی."A Comparative Study of the Goals and Principles of Intellectual Education in the Thought of Allameh Ja'fari and Kant". Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 10, 2, 2025, 69-86
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, N, Ghafari, K, Faghihi, A، ناطقی، فائزه.(2025) 'A Comparative Study of the Goals and Principles of Intellectual Education in the Thought of Allameh Ja'fari and Kant', Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 10(2), pp. 69-86
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, N, Ghafari, K, Faghihi, A، ناطقی، فائزه. A Comparative Study of the Goals and Principles of Intellectual Education in the Thought of Allameh Ja'fari and Kant. Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 2025; 10(2): 69-86