Designing and Assessing the Validity of Mate-Selection Criterion according to Islam
Article Type:
Research
Writers:
Masuod Jan bozorgi / Assistant Professor of seminary and university research center / janbo@rihu.ac.ir
Masuod Azarbayjani / Assistant Professor of seminary and university research center / mazarbayejani110@yahoo.com
Abstract:
The present paper, which is concerned with designing and examining the validity of a questionnaire on mate-selection according to Islam, seeks to assess mate-selection criteria used by those who want to marry. Mate-selection criteria have been extracted from the Quranic verses and traditions and they were used to prepare two questionnaires: one with 95 items for boys and another with122 items for girls, two samples; one comprising 337 male and the other comprising 424 female students from the seminary and universities in Qom and Isfahan, were completed.
The research findings show that the mate-selection criterion proposed by Islam has desirable intrinsic consistency and correlation based on split-half method. The results of the prescriptive factor analysis show that these two questionnaires have eight factors as follows. The factors included in the questionnaire for male students are: religious commitment, piety-orientation, luxury, quiescence, lack of self-control, egoism, familism, and love declaration. The factors stated in the questionnaire for male students are: religious commitment, attention to appearance, egoism, inflexibility, courtesy, attention to religious appearance, relaxation, and independence-seeking. The evaluation shows that this questionnaire contains essential correlated factors for assessing mate-selection indexes and features and it enjoys desirable reliability and validity
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :ساخت و اعتباریابی مقیاس انتخاب همسر از دیدگاه اسلام
Abstract:
این پژوهش در پی طرّاحی، ساخت و اعتباریابی پرسش نامه‌ی «انتخاب همسر از دیدگاه» اسلام به منظور سنجش میزان معیارهای همسرگزینی در میان داوطلبان ازدواج است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از منابع معتبر اسلام، معیارهای انتخاب همسر به صورت توصیفی جمع آوری و سپس آزمون انتخاب همسر براساس آن ساخته شده است. ابتدا با بررسی آیات قرآن کریم و منابع حدیثی در زمینه‌ی خانواده، معیارهای همسرگزینی استخراج و پس از داوری تخصصی، اجرای آزمایشی آزمون و تحلیل نتایج اولیه، و حذف سؤالات دارای بار عاملی کمتر 30 درصد، پرسش نامه ای با 61 سؤال برای پسران و 83 سؤال برای دختران آماده شد. پرسش نامه‌ی اصلاح شده در نمونه‌ی 337 نفری از پسران و424 نفری از دختران طلبه و دانشجوی حوزه های علمیه و دانشگاه های اصفهان و قم، که بر اساس نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شده بودند، اجرا گردید. نتایج تحلیل عاملی تجویزی حاکی از آن است که هر دو پرسش نامه دارای هشت عامل است. عوامل پرسش نامه‌ی دختران شامل پای بندی مذهبی، تقوا گرایی، تجمّل گرایی، آرامشگری، ناتوانی در مهار خود، خودمحوری، خانواده گرایی و ابراز محبت؛ و عوامل پرسش نامه‌ی پسران شامل پایبندی مذهبی، توجه به ظواهر، خودگرایی، انعطاف ناپذیری، ادب، توجه به ظواهر مذهبی، آرامش بخشی و استقلال طلبی است. ارزیابی پرسش نامه‌ی انتخاب همسر نشان داد که این پرسش نامه دارای عوامل زیربنایی همبسته برای سنجش شاخص ها و ویژگی های انتخاب همسر بوده و از روایی و اعتبار مطلوب برخوردار است. بنابراین، می توان آن را در مشاوره‌ی ازدواج مورد استفاده قرار داد.
References:
- احمدي، خدابخش و ديگران، بررسي رابطه تقيدات مذهبي و سازگاري زناشويي، تقويت نظام خانواده و آسيب‌شناسي آن، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1386.
- آذربايجاني، مسعود، تهيه وساخت آزمون جهت‌گيري مذهبي با تکيه بر اسلام، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387.
- آقايي، اصغر و علي قاسمي، «مقايسه ميزان سازگاري روانشناختي در مراجعين به مرکز پيشگيري از طلاق بهزيستي استان اصفهان و زوج‌هاي عادي»، دانش و پژوهش، ش10، 1380، ص25ـ40.
- برادبري، تراويس و جين گربوز، هوش هيجاني (مهارت‌ها و آزمون ها)، ترجمة مهدي گنجي و حمزه گنجي، تهران، ساوالان، 1386.
- ثنايي، باقر، مقياس‌هاي سنجش خانواده و ازدواج، تهران، بعثت، 1379.
- جان بزرگي، مسعود، «ساخت و اعتباريابي آزمون پايبندي مذهبي بر اساس گزاره‌هاي قرآن و نهج البلاغه»، مطالعات اسلام و روانشناسي، ش5، 1388، ص79- 105.
- جديري، جعفر، بررسي رابطه رضامندي زناشويي ( بر اساس معيارهاي ديني) با ثبات هيجاني، پايان‌نامه کارشناسي ارشد، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1387.
- حيدري، مجتبي، دينداري و رضامندي خانوادگي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1385.
- دلاور، علي و ديگران، بررسي ساختار عاملي پرسش‌نامه شخصيت 16 عاملي کتل (فرم Eـ PF16) در شهر اهواز، در: خلاصه مقالات نخستين کنگره انجمن روانشناسي ايران، تهران، انجمن روانشناسي ايران، 1376.
- سپهريان، فيروزه، «بررسي مقدماتي عوامل مؤثر بر طلاق و راه‌هاي پيشگيري از آن»، اصول بهداشت رواني، ش 5 و 6، 1379، ص17ـ 24.
- صاحبي، علي، روش تحقيق در روانشناسي باليني، تهران، سمت، 1382.
- صالحي فدردي، جواد، «رضامندي زناشوئي: گزارشي از تدوين و هنجاريابي پرسش‌نامه رضايت زناشويي بر روي نمونه‌اي از دانشجويان دانشگاه فردوسي مشهد»، تازه‌هاي روان‌درماني (هيپنوتيزم)، ش13و14، 1378، ص84 ـ 108.
- کارنگي، دوروتي، آيين همسرداري، ترجمة مهستي شهلايي، تهران، نقش و نگار، 1383.
- کلدي، عليرضا و عين‌اله شعباني، «بررسي برخي عوامل اجتماعي مؤثر بر تقاضاي طلاق در بين زوجين متقاضي طلاق شهر تبريز طي سال‌هاي 1379ـ80»، جمعيت، ش47و 48، 1383، ص119ـ137.
- گروسي فرشي، ميرتقي، هنجار يابي آزمون جديد شخصيتي نئو (NEO) وبررسي تحليلي ويژگي‌ها و ساختار عاملي آن در بين دانشگاه‌هاي ايران، پايان نامه دکترا، دانشگاه تربيت مدرس تهران، 1377.
- گنجي، حمزه، ارزشيابي شخصيت، تهران، ساوالان، 1380.
- موحد، مجيد و محمدتقي عباسي شوازي، «بررسي رابطه ي جامعه‌پذيري و نگرش دختران به ارزش‌هاي سنتي و مدرن در زمينة روابط بين شخصي دو جنس پيش از ازدواج»، مطالعات زنان، ش10، 1385، ص67ـ100.
- Erkel, Darril. M., QualitiesTo Look for ـ Or AvoidـIn A Potential Mate.
- Goodman, Michael. A. & David, C. Dollahite, "How Religious Couples Perveive the Influence of God in Their Marriage", Review of Religious Research, Vol 48, No 2, P 141ـ155.
- Kahn, Joan. R.., & Kathryn. A. London, "Premarital Sex and the Risk of Divorce", Journal of Marriage and the Family. No 53, 1991, P 845 855.
- Shoemake, Elizabeth. G, "Human Mate Selection Theory: An Integrated Evolutionary and Social Approach", Journal of Scientific Psychology, Fall 2007, P 35- 41.
- Terry Page,G., J. B. Thomas., with A. R. Marshall, International Dictionary of Education. London, Billing and Sons Ltd, 1979.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Hoseinkhani, Hadi, Jan bozorgi, Masuod, Azarbayjani, Masuod.(2025) Designing and Assessing the Validity of Mate-Selection Criterion according to Islam. Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 4(1), 5-30
Hadi Hoseinkhani; Masuod Jan bozorgi; Masuod Azarbayjani."Designing and Assessing the Validity of Mate-Selection Criterion according to Islam". Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 4, 1, 2025, 5-30
Hoseinkhani, H, Jan bozorgi, M, Azarbayjani, M.(2025) 'Designing and Assessing the Validity of Mate-Selection Criterion according to Islam', Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 4(1), pp. 5-30
