Developing an Educational Program for Overcoming Moral Anomalies Based on Ghazali's Views
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Mohammad saeid / Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad / abdkhoda@um.ac.ir
Abolfazl Ghafari / Assistant Professor, Department of Foundations of Education, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad / ghaffari@um.ac.ir
Abstract:
Immoral behaviors are among the most important issues in interpersonal relationships. These behaviors not only ruin people's social relationships, but also affect their psyche and mind. This study seeks to suggest educational programs to reduce such behaviors. The suggested program is based on the works and views of one of the scholars of Islamic ethics named Abu Hamed Mohammad Ghazali. From the viewpoint of the scholars in the field of morality, this scientist of the fifth century AH has had considerable contemplation, depth of thought and attention to the approach of intervening in the issue of moral anomalies, which is defensible and important. Finally, the program for overcoming moral anomalies was developed based on Ghazali’s ideas, in sixteen sessions. In these sessions, according to the principles and strategies of educational design, we try to teach overcoming moral anomalies in three steps: awareness raising, emotional arousal and avoidance. The program is expected to be effective in reducing immoral behaviors
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تدوین برنامۀ آموزش غلبه بر نابهنجاری‌های اخلاقی مبتنی بر آرای غزالی
Abstract:
یکی از مسائل مؤثر در روابط بین فردی، رفتارهای غیراخلاقی است. این رفتارها نه تنها به روابط اجتماعی افراد آسیب وارد می کنند، بلکه روان و ذهن فرد را نیز درگیر خود می سازند. این پژوهش، تلاش دارد برای کاهش این گونه رفتارها، برنامه ای آموزشی پیشنهاد داده شود. این برنامه مبتنی بر آثار و دیدگاه یکی از علمای اخلاق اسلامی به نام ابوحامد محمد غزالی است. از نظر علمای اخلاق، دقت، ژرف اندیشی و توجه به رویکرد مداخله در مسئله نابهنجاری های اخلاقی از سوی این دانشمند قرن پنجم هجری، امری قابل دفاع و دارای اهمیت است. در نهایت، برنامه آموزشی غلبه بر نابهنجاری های اخلاقی مبتنی بر آرای غزالی، در شانزده جلسه تدوین شد. در این جلسات سعی می شود با توجه به اصول و راهبردهای طراحی آموزشی، مقابله با نابهنجاری های اخلاقی در سه گام آگاهی بخشی، برانگیختگی هیجانی و اجتناب، آموزش داده شود. انتظار می رود این برنامه در کاهش رفتارهای غیراخلاقی مؤثر باشد.
References:
- آقابابایی، ن.، 1387، «درمان در نظام اخلاقي ملامهدي نراقي؛ رويکردي شناختي‌ـ رفتاري»، اخلاق، ش13- 14، ص147-169.
- افشار کرمانی، ع.، 1390، «مراتب فضیلت و اخلاق از منظر علامه طباطبایی»، پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، ش8، ص61-78.
- جوادی، ب.، افروز، غ.، حسینیان، س.، آذربایجانی، م، و غلامعلی لواسانی، 1394، «تهیه و تدوین برنامه مهارت‌های ارتباطی و تعاملات عاطفی در بستر ارزش‌های دینی برای افزایش رضامندی زوجیت»، پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده، ش5، ص39-59.
- حسین‌زاده، ا.، 1386، «آسیب‌شناسی تربیت اخلاقی»، کتاب نقد، ش24، ص113-128.
- رستمی، م.، نبی‌پور، ز، و بکرانی، 1394، «بررسی ضرورت آموزش علم اخلاق و برنامه درسی اخلاق‌مدار در مدارس»، اولین کنگره بین‌المللی روان‌شناسی و علوم تربیتی با رویکرد اسلامی، کانون فرهنگی مناجات، اردبیل، ص1-11.
- رفیعی، ر. 1381، آراء دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انساني دانشگاه‌ها (سمت).
- رُمی زُفسکی، اِی. جِی.، 1379، طراحی نظام‌های آموزشی: تصمیم‌گیری در برنامه‌ریزی درسی و طراحی برنامه درسی، چ سوم، ترجمه: فردانش، تهران، سمت.
- سلمان ماهینی، س.، سجادی، م.، فردانش، ه، و فرامرز قراملکی، 1393، «گذار از تحویلی‌نگری در مفهوم آموزش اخلاق به جامع‌نگری در پرتو توجه به جایگاه آن در طبقه‌بندی اهداف آموزشی»، پژوهش‌نامه اخلاق، ش26، ص59-78.
- شرقاوی، ح. م.، 1363، گامی فراسوی روان‌شناسی اسلامی، ترجمه: حجتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- شریعتمدار، آ.، شریعتی، ص.، و دلاور، 1390، «تدوین برنامه آموزش هشیاری‌افزایی وجودی و هشیاری‌افزایی مبتنی بر اخلاق اسلامی و مقایسه اثربخشی آنها بر افزایش رضایت از زندگی»، فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ش5، ص95-113.
- عالم‌زاده نوری، م.، 1389، «راهبرد تربیت اخلاقی (استراتژی تحول اخلاقی و معنوی)»، معرفت اخلاقی، ش3، ص65-94.
- عثمان، ع.، 1366، روان‌شناسی از دیدگاه غزالی و دانشمندان اسلامی، چ هشتم، ترجمه: حجتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- غزالی، ا. م.، 1374، احیاء علوم الدین، چ سوم، ترجمه: خوارزمی، تهران، علمی و فرهنگی.
- ـــــ ، 1376، کیمیای سعادت، تهران، گنجینه.
- فرهود، د.، 1390، «آموزش اخلاق»، اخلاق در علوم و فناوری، سال6، ش3، ص1-5.
- فیض کاشانی، 1376، راه روشن (ترجمه کتاب المحجه البیضاء فی تهذیب الإحیاء)، ترجمه: عبدالعلی صاحبی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
- کارگر خرم‌آبادی، ح.، خدابخش، م. ر، و کیانی، 1395، «اثربخشی مشاوره گروهی بخشش‌محور مبتنی بر دیدگاه اسلامی بر ترمیم رابطه زناشویی بعد از خیانت همسر»، اخلاق پزشکی، ش38، ص29-36.
- کاویانی، م، و فصیحی رامندی، 1391، «بررسی تطبیقی غزالی و بندورا در تربیت اخلاقی»، مطالعات اسلام و روان‌شناسی، ش11، ص95-124.
- کدیور، پ.، 1378، روان‌شناسی اخلاق، چ دوم، تهران، آگاه.
- گانیه، آر. ام.، 1373، شرایط یادگیری و نظریه آموزشی، ترجمه: نجفی‌زند، تهران، رشد.
- گانیه، آر. ام.، بریگز، ال. جی. و ویگر، و. دبلیو، 1374، اصول طراحی آموزشی، ترجمه: علی‌آبادی، تهران، دانا.
- لشین، س. بی.، پولاک، ج، و رایگلوث، چ. ام، 1374، راهبردها و فنون طراحی آموزشی، چ چهارم، ترجمه: فردانش، تهران، سمت.
- محمدجانی، ص.، یارمحمدیان، م. ح.، کجباف، م. ب، و قلتاش، 1395، «الگوی برنامه درسی تربیت جنسی برای دوره نوجوانی بر اساس مبانی قرآن و روایت‌های معصومین»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال7، ش3، ص19-44.
- نعمتی پیرعلی، د.، 1390، «عوامل انحطاط اخلاقی در نظام اخلاقی قرآن و اناجیل اربعه»، معرفت ادیان، سال2، ش2، ص5-26.
- نعیمی، ا، و شریعتی، ص.، 1393، «الگوی مشاوره‌ای حل تعارضات زناشویی مبتنی بر دیدگاه‌های جنسیتی قرآن کریم»، فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ش18، ص1-34.
- همایی، ج.، 1342، غزالی‌نامه، چ دوم، تهران، فروغی.
- یوسفی، ف.، 1394، «روان‌شناسی اسلامی از دیدگاه قرآن»، سومین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روان‌شناسی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، قم، ص1-16.
- Nasr, S. H., 1981, Isamic Life and Thought, First Edition, Albani, State university of new york press.
- Nofel, N., 1997, Al-ghazali, In Z. Morsy (Ed.), Thinkers on Education, First Edition, Paris: UNESCO (pp. 519-542).
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Zhra, , Mohammad saeid, Ghafari, Abolfazl.(2025) Developing an Educational Program for Overcoming Moral Anomalies Based on Ghazali's Views. Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 11(2), 65-78
Zhra ; Mohammad saeid ; Abolfazl Ghafari."Developing an Educational Program for Overcoming Moral Anomalies Based on Ghazali's Views". Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 11, 2, 2025, 65-78
, Z, , M, Ghafari, A.(2025) 'Developing an Educational Program for Overcoming Moral Anomalies Based on Ghazali's Views', Islam va Pazhuheshhaye Tarbiyati, 11(2), pp. 65-78
