اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال پانزدهم، شماره دوم، پیاپی 30، پاییز و زمستان 1402، صفحات 57-74

    واکاوی راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن

    نویسندگان:
    ✍️ حسین کریمی / دکترای روانشناسی تربیتی، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی / Karimi1355@gmail.com
    محمدجواد زارعان / دانشیار گروه علوم تربییتی جامعة‌المصطفی العالمیه / mjzarean@gmail.com
    علی همت بناری / استادیار علوم تربیتی جامعة‌المصطفی العالمیه / ah.banari@gmail.com
    doi 10.22034/eslampajoheshha.2024.2020349
    چکیده: 
    پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا مفهوم راهبردهای یادگیری و دیدگاه متناظر با این راهبردها در نظریات یادگیری ـ یعنی نظریات شناخت‌گرایی ـ مطرح گردید؛ سپس با الهام از روش استنطاقی شهید صدر و در چارچوب رویکرد دانش‌آموز‌محور، به بررسی آیات و استخراج آیات ناظر به این رویکرد پرداخته شد. این پژوهش از حیث هدف کاربردی بوده و از حیث گردآوری داده‌ها توصیفی است و در پی پاسخ به این پرسش است که راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن چیست. حاصل این تحقیق، دستیابی به هشت راهبرد است که چهار راهبرد به قرآن اختصاص دارد و در هیچ‌یک از نظریات یادگیری شناختی به آن اشاره نشده است و دربارة چهار راهبرد دیگر که در نظریات یادگیری از آن سخن به‌میان آمده، تفاوت‌هایی با دیدگاه قرآن وجود دارد. برخی از این راهبردها بین فرایند آموزشی و غیرآموزشی مشترک‌اند و برخی مختص به فرایند آموزشی‌اند. همچنین برخی از این راهبردها در تمامی مراحل رشدی انسان قابل استفاده‌اند و برخی نیز به مرحلة خاصی از رشد اختصاص دارند.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Analyzing Learning Strategies from the Qur'anic Perspective
    Abstract: 
    This research aims at investigating learning strategies from the Qur'anic perspective. To this end, first, the paper deals with the concept of learning strategies and the different views on them in the area of learning theories, i.e. the theories on cognitivism. Then, using Shadid Sadr's inferential method and the framework of student-centered learning, the Qur'anic verses related to this approach were investigated. The research is applied in terms of purpose. It is descriptive in terms of data collection. It seeks to investigate learning strategies form the perspective of the Quran. The results show eight strategies of which four strategies exclusively belong to the Qur'an and are not mentioned in any of the cognitive learning theories. There are some differences between the four strategies mentioned in the theories on learning and the Qur'anic view. Some of these strategies are common between educational and non-educational processes and some are special to educational processes. Moreover, some of these processes can be applied to all levels of man's development, whereas some belong to special stages of development.
    • اسلاوین، رابت ای، 1392، روانشناسی تربیتی نظریه و کاربست، ترجمة یحیی سیدمحمدی، تهران، روان.
    • درتاج، فریبرز و محمد حسین‌خانی، 1399، روانشناسی یادگیری، تهران، دانشگاه تهران.
    • دهخدا، علی‌اکبر، 1377، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران.
    • سیف، علی‌اکبر، 1395، روانشناسی پرورشی نوین، تهران، دوران.
    • شعبانی، بختیار، 1378، رویکردهای یاددهی ـ یادگیری (مفاهیم، بنیادها و نظریه‌ها، مشهد، آستان قدس رضوی.
    • صدر، سیدمحمدباقر، 1424ق، مدرسة القرآنیه، قم، دار الکتاب الاسلامیه.
    • صفوی، امان‌الله، 1383، روش‌ها، فنون و الگوهای تدریس، تهران، سمت.
    • طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1378، تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی.
    • قرائتی، محسن، 1387، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
    • گلاور، جان ‌ای، 1375، روانشناسی تربیتی اصول و کاربرد آن، ترجمة کمال خرازی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
    • لفرانسوا، گی آر، 1393، نظریه‌های یادگیری انسان، ترجمة یحیی سیدمحمدی، تهران، روان.
    • مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، 1380، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
    • ملکی، حسن، 1380، برنامه‌ریزی درسی، مشهد، پیام اندیشه.
    • مهدی‌زاده، حسین، 1389، «آموزه‌های اسلامی در باب تقلید از اسوه‌ها»، معرفت، ش 67، ص 84ـ93.
    • مهرمحمدی، محمود، 1379، بازاندیشی فرایند یاددهی ـ یادگیری و تربیت معلم، تهران، مدرسه.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کریمی، حسین، زارعان، محمدجواد، همت بناری، علی.(1402) واکاوی راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15(2)، 57-74 https://doi.org/10.22034/eslampajoheshha.2024.2020349

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حسین کریمی؛ محمدجواد زارعان؛ علی همت بناری."واکاوی راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15، 2، 1402، 57-74

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کریمی، حسین، زارعان، محمدجواد، همت بناری، علی.(1402) 'واکاوی راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15(2), pp. 57-74

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کریمی، حسین، زارعان، محمدجواد، همت بناری، علی. واکاوی راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15, 1402؛ 15(2): 57-74