اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال ، شماره ، پیاپی ، 1404، صفحات -

    ماهیت یادگیری بر اساس حکمت متعالیه

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ محمود افشارمنش / دانشجوی دکتری - علوم تربیتی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / afshar2903437@gmail.com
    رضا ملایی / استادیار دانشگاه علامه طباطبایی / tamhid1359@gmail.com
    doi 10.22034/eslampajoheshha.2025.5002303
    چکیده: 
    یادگیری از مفاهیم محوری علوم تربیتی، همواره بر بنیادهای فلسفی خاصی استوار بوده است. هدف این پژوهش، تبیین ماهیت، فرایند و قوانین حاکم بر یادگیری و عوامل دخیل در آن از دیدگاه حکمت متعالیه است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که یادگیری به‌مثابه یک تغییر بنیادین در انسان، در چارچوب مبانی صدرایی چگونه توصیف می‌شود و چه تمایزی با رویکردهای رایج در روان‌شناسی یادگیری دارد. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی - تحلیلی و روشی فلسفی - استنباطی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که یادگیری از منظر ملاصدرا یک «تغییر وجودی» و تحول ذاتی در نفس انسان است که در آن، نفس انسان از طریق «تجرید» از تعلقات مادی، «ارتقا» در مراتب هستی، «انتقال» به عوالم بالاتر، «اتصال» به حقایق مجرد و در نهایت «اتحاد» شهودی با آن‌ها، به کمال می‌رسد. در این دیدگاه، یادگیری، حرکتی است از علم حصولی به علم حضوری که در آن، نفس انسان با سلوک علمی و عملی، به مشاهده بی‌واسطه حقایق نائل می‌شود و خود، بخشی از واقعیتِ معلوم می‌گردد. این فرایند تابع قوانینی چون هماهنگی با هستی، ترتیب، جامعیت و میل به وحدت است و عواملی چون اراده، سلامت قوا، محیط و فیض ماورایی در آن دخیل هستند.
    Article data in English (انگلیسی)
    Abstract: 
    Learning, one of the most central concepts in educational sciences and psychology, has always been based on specific philosophical foundations. The aim of this research is to explain the nature, process, and laws governing learning and the factors involved in it from the perspective of transcendental wisdom. This research seeks to answer the question of how learning, as a fundamental change in humans, is described within the framework of Sadra's principles and how it differs from common approaches in the psychology of learning. The present research has been conducted with a descriptive-analytical approach and a philosophical-deductive method. The findings of the research show that learning, from Mulla Sadra's perspective, is an "existential change" and an inherent transformation in the human soul, in which the human soul reaches perfection through "abstraction" from material attachments, "elevation" in the levels of existence, "transition" to higher worlds, "connection" to abstract truths, and ultimately intuitive "union" with them. In this view, learning is a movement from acquired knowledge to present knowledge in which the human soul, through scientific and practical conduct, achieves direct observation of truths and becomes a part of known reality. This process is subject to laws such as harmony with existence, order, comprehensiveness, and the desire for unity, and factors such as will, health of the powers, environment, and transcendental grace are involved in it.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    افشارمنش، محمود، ملایی، رضا.(1404) ماهیت یادگیری بر اساس حکمت متعالیه. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، ()، - https://doi.org/10.22034/eslampajoheshha.2025.5002303

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    محمود افشارمنش؛ رضا ملایی."ماهیت یادگیری بر اساس حکمت متعالیه". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، ، ، 1404، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    افشارمنش، محمود، ملایی، رضا.(1404) 'ماهیت یادگیری بر اساس حکمت متعالیه'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، (), pp. -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    افشارمنش، محمود، ملایی، رضا. ماهیت یادگیری بر اساس حکمت متعالیه. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، , 1404؛ (): -