اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی 14، پاییز و زمستان 1394، صفحات 69-96

    ارزیابی محتوای برنامه‌ی درسی «اخلاق اسلامی» دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    سیف‌اله فضل‌الهی قمشی / گروه علوم تربیتی (برنامه ریزی درسی)، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران / fazlollahigh@qom-iau.ac.ir
    ✍️ فائزه ناطقی / گروه علوم تربیتی (برنامه ریزی درسی)، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران / fn1345@gmail.com
    محمد سیفی / گروه علوم تربیتی (برنامه ریزی درسی)، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران / seifi_ir_2000@yahoo.com
    چکیده: 
    هدف این مقاله ارزشیابی محتوای برنامه‌ی درسی اخلاق اسلامی   دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی   دانشگاه آزاد اسلامی   واحد قم است. روش تحقیق از نظر اهداف، «کاربردی» و به لحاظ شیوه‌ی جمع آوری اطلاعات، «توصیفی» از نوع «پیمایشی» و جامعه‌ی آماری 40 تن از استادان است که کل آنان به عنوان نمونه‌ی آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه‌ی محقق ساخته حاوی 25 سؤال بسته پاسخ در طیف پنج درجه ای لیکرت با پایایی 0.89 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از روش های آمار «توصیفی میانگین»، «انحراف استاندارد»، «واریانس»، «ضریب پراکندگی» و «آزمون استنباطی Z تک گروهی» استفاده شد. یافته ها نشان داد: محتوای برنامه‌ی درسی اخلاق اسلامی   دانشگاه ها با نیازها و اهداف منظور، فرهنگ، ایده آل ها و آرزوهای اجتماعی، استعداد و توانایی دانشجویان، نیازها و علایق آنان و اصول و قانونمندی های برنامه ریزی درسی کاملاً تناسب دارد که با اطمینان 0.99 و خطای 0.01تأیید شدند. وضعیت نسبی میزان تناسب محتوای برنامه‌ی درسی اخلاق اسلامی   با اصول و قانونمندی های برنامه ریزی درسی بیش از ملاک های مربوط به تناسب محتوا با ارزش های اجتماعی و ویژگی ها و نیازهای فراگیران است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Evaluating University Syllabus Content of ‘’Islamic Morality’’ in the View of the Teachers of Islamic Knowledge
    Abstract: 
    The aim of this research is to evaluate the University syllabus content of the subject Islamic morality in the view of the teachers of Islamic knowledge in Islamic Azad University in Qom. The research uses an ‘’applied’’ method in terms of objective and a ‘’descriptive’’ method in terms of data collection having the form of a ‘’survey ''. The population sample comprises 40 teachers. For collecting the data, the survey used a researcher-designed questionnaire consistent with Cranach’s Alpha and consisting of 25 closed-end questions of in the range of five point Likert scale with a reliability of 0.89. Statistical methods of descriptive average, standard deviation, variance, dispersion coefficient and a Z single-group inferential test were used for analyzing the data. The findings show that university syllabus content of the subject of Islamic morality fully conforms with the needs, ambitious aims, culture, ideals, social aspirations, students’ capacity and their needs and interests, principles and law fullness of lesson planning the findings are confirmed by a 0.99 confidence and a 0.01 error. The relative condition of the degree of congruence of the syllabus content of ‘’Islamic morality’’ with the principles and law fullness of lesson planning is higher than the criteria of the congruence of content with social values, characteristics and learners’ needs.
    References: 
    References: 
    • احمدي، غلامعلي، 1379، ارزشيابي ميزان هم خواني ببين سطوح برنامة درسي، تهران، وزارت آموزش و پرورش.
    • ـــــ ، 1384، ارزشيابي برنامه دروس تربيتي دوره كارداني، تهران، وزارت آموزش و پرورش.
    • اسراري، علينقي، 1368، برنامة درسي و آموزشي، تهران، دانشگاه تربيت معلم تهران، دانشكدة علوم تربيتي.
    • اميرتقوي، محمدعلي و همكاران، 1391، «ارزشيابي سطوح سه‌گانه (قصد شده، اجرا شده و كسب شده) برنامة درسي دوره كارشناسي ارشد عمليات انتظامي»، پژوهش‌هاي انتظام اجتماعي، سال چهارم، ش1، ص38-7.
    • تقي‌پور ظهير، علي، 1391، مقدمه‌اي بر برنامه‌ريزي آموزشي و درسي، تهران، آگاه.
    • سيف، علي‌اکبر، 1391، روان‌شناسي پرورشي نوين (روان‌شناسي يادگيري وآموزش)، ويرايش هفتم، چ پنجاه و دوم، تهران، دوران.
    • سيلور و الكساندر، 1380، برنامه‌ريزي درسي، ترجمه غلامرضا خوي‌نژاد، مشهد، آستان قدس رضوي.
    • سيلور، گالن و همكاران، 1380، برنامه‌ريزي درسي براي تدريس و يادگيري بهتر، ترجمه غلامرضا خوي‌نژاد، مشهد، آستان قدس رضوي.
    • شريعتمداري، علي، 1364، اصول و فلسفه تعليم و تربيت، تهران، اميرکبير.
    • ـــــ ، 1386، چند مبحث اساسي در برنامه‌ريزي درسي، چ دهم، تهران، سمت.
    • شعباني، حسن، 1386، مهارت آموزشي: روش‌ها و فنون تدريس، تهران، سمت.
    • عارفي، محبوبه، قهرماني، محمد و مرتضي رضايي‌زاده، 1388، «ضرورت و راه‌کارهاي بهبود برنامة درسي دروس عمومي‌‌ دوره کارشناسي از ديدگاه دانشجويان و اعضاي هيئت علمي ‌‌دانشگاه شهيد بهشتي»، پژوهشنامه انقلاب اسلامي، سال هفتم، ش پانزدهم، ص84-57.
    • فتحي واجارگاه، كوروش، 1384، «كالبدشكافي برنامه درس تجربه شده»، مجموعه مقالات چهارمين همايش انجمن برنامه‌ريزي درسي ايران، تهران، سمت.
    • ـــــ ، 1388، برنامة درسي به سوي هويت‌هاي جديد، تهران، آگاه.
    • ـــــ ، 1389، اصول برنامه‌ريزي درسي، تهران، ايران‌زمين.
    • فضل‌الهي قمشي، سيف‌اله، 1393، «برنامة درسي پنهان و مسئوليت‌گريزي دانشجويان؛ واکاوي عوامل و اولويت‌ها»، فرهنگ در دانشگاه اسلامي‌‌، ش13.
    • كلاين، فرانسيس، 1369، «استفاده از يك الگوي تحقيقاتي به‌عنوان راهنماي فرآيند برنامه‌ريزي درسي»، ترجمه محمود ميرمحمدي، نظم و امنيت، ش 22.
    • لوي، الف، 1381، برنامه‌ريزي درسي و آموزشي مدارس، ترجمه فريده مشايخ، تهران، مدرسه.
    • لويه، يوسف، 1379، دانشجويان، دروس معارف اسلامي‌‌ نگرش‌ها وگرايش‌ها، تهران، دبيرخانه مجمع گروه‌هاي معارف اسلامي‌‌.
    • مؤمني مهموئي، حسين، تيموري، سعيد و بتول صداقت فريماني، 1390، «ديدگاه مديران و معلمان در رابطه با استفاده از ارزشيابي كمي و كيفي در برنامه‌هاي درسي قصدشده، اجراشده و تجربه‌شده»، راهبردهاي آموزش در علوم پزشكي، ش 11، ص27.
    • مجيدي، ‌محمدرضا، فاتحي، ‌ابوالقاسم، 1385، «سنجش نگرش دانشجويان نسبت به برنامه‌ريزي دروس معارف اسلامي»، پژوهش و برنامه‌ريزي درآموزش عالي، ش 41، ص‌37-56.
    • معاونت امور دفاتر، اساتيد و مبلغان نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها، 1391، عناوين و سرفصل‌هاي جديد دروس معارف اسلامي‌‌ (مصوبه جلسه 542 مورخ23. 4. 83 شوراي عالي انقلاب فرهنگي)، چ سوم، قم، دفتر نشر معارف.
    • ملکي، حسن، و كورش بزرگي، 1384، گزارش نقد و بررسي آموزش ارزش‌ها در برنامه‌هاي درسي، تهران، دفتر مطالعات فرهنگي، کد موضوعي410، ش7467، ص1-20.
    • ملكي، حسن، 1379، برنامه‌ريزي درسي (راهنماي عمل)، تهران، مدرسه.
    • موسي‌پور، نعمت‌اله، 1384، مباني برنامه‌ريزي آموزش متوسطه، مشهد، آستان قدس رضوي.
    • ـــــ ، 1385، طراحي الگوي ارزشيابي برنامة درسي و به‌كارگيري آن در ارزشيابي درس روش‌ها و فنون تدريس دوره‌هاي تربيت دانشگاه‌هاي ايران، تهران، دانشگاه تربيت مدرس.
    • مهرمحمدي، محمود، 1381، برنامة درسي: نظرگاه‌ها، ديدگاه‌ها، مشهد، آستان قدس رضوي.
    • ـــــ ، 1381، برنامه‌ريزي درسي: نظرگاه‌ها، رويکردها و چشم‌اندازها، مشهد، آستان قدس رضوي.
    • ـــــ ، 1392، «بازشناسي و ارزيابي نظريه‌هاي ناظر به آموزش مؤثر ارزش‌ها با تأکيد بر سنين کودکي؛ رهيافتي ميان‌رشته‌اي»، نوآوري‌هاي آموزشي، سال يازدهم، ش 46، ص79-97.
    • ـــــ ، 1392، «تبيين و بازشناسي ظرفيت نظريه‌هاي ناظر به آموزش ارزش‌ها در نظام آموزشي از منظر اثربخشي»، نوآوري‌هاي آموزشي، سال يازدهم، ش 46، ص79-97.
    • ولف، ريچارد، 1371، ارزشيابي آموزشي، ترجمه عليرضا كيامنش، تهران، مركز نشر دانشگاهي.
    • Akker, J. J. H. Van den (2003) ; CurriculumPerspective: An Curriculum Landscape and trends. Pordvecht: Kluwev Academic Publishers.
    • Doll,R. C. (1993). Curriculum Improvement. Boston: Allyn & Bacon.
    • Eisner, E. W. (1994). The Educational Imagination. Macmillan Publisher.
    • Eisner, Elliot W. (1994). The Educational Imagination: On the Design and Evaluation of School Programs (3d edition). Merrill Prentice Hall, New Jersey, U.S.A
    • Goodlad & Su (1994) ; Types of Curriculum in: Curriculum, An integrative Introduction, Pergamon Press.
    • Goodlad. J (1997) ; Curriculum as a field of study in internatuinal encyclopedia of Curriculum pergamon.
    • Klien, M. F (1991) ; Aconceptual Frame Work for Curriculum Decision making, In the Politics of CurriculumDecision Making, M. F Llied (ED).
    • Maccormic, R. & Murphy, P. (1999) ; Curriculum: Afocus on learning. File: //A: Curriculum and Learning Htm.
    • Marsh, C (1997) ; Key concepts for Undestanding Curriculum, The Falmer Press. Nelson, R, “Nine Types of CurriculumAsaptation”, Journal of School, Psychology, ro 28. No. 5.
    • Murphy, M. Shaun and Pushor, Debbie, (2010). Planned Curriculum, In Encyclopedia of Curriculum Studies, SAGE Publications, London, U. K.
    • Posner, G (1995) ; Analyzing the Curriculum, McGraw Hill, Inc.
    • Prideaux, D. (2003) ; ABC Fo Learning and Teaching Medicin, Curricula design, BMJ. Vol. 326 February.
    • Saylor, Gj & Alexander, W. H & Lewis, A. j (1981) ; Curriculum Planning for Better teaching and learning 4th Edition, Holt Rinchart& Winston, Inc, New York.
    • Shubert, William H. (2010). What Knowledge is of Worth? In Encyclopedia of Curriculum Studies, SAGE Publications, London, U. K.
    • Tyler, R. W. (1948) , Basic principles of Curriculum and Instruction: Syllabus for Education 360. Chicago: university of Chicago press.
    • Wain & Bruce. (2003), Definition of Curriculum, Faculty senate task force on Curriculum.
    • Wilson, Loo (1997), Types of Curriculum, Avalable at: www.uwsp.edu /education/ Wilson /cultc /curtyp.html.
    • Zidowski, H (1995), Curriculum the course of life, File: //A: 1 Curriculum 20% course 20% of 20% Life Htm.
    • Zimit AT, C (2003), The Impact of Full-Time Employment and Family Commitement on the first year experience of full-time students. Paper Presented at the 7th annual Pacific Rim first year experience conferenceQUT.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله، ناطقی، فائزه، سیفی، محمد.(1394) ارزیابی محتوای برنامه‌ی درسی «اخلاق اسلامی» دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7(2)، 69-96

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیف‌اله فضل‌الهی قمشی؛ فائزه ناطقی؛ محمد سیفی."ارزیابی محتوای برنامه‌ی درسی «اخلاق اسلامی» دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7، 2، 1394، 69-96

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله، ناطقی، فائزه، سیفی، محمد.(1394) 'ارزیابی محتوای برنامه‌ی درسی «اخلاق اسلامی» دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7(2), pp. 69-96

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله، ناطقی، فائزه، سیفی، محمد. ارزیابی محتوای برنامه‌ی درسی «اخلاق اسلامی» دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7, 1394؛ 7(2): 69-96