اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال شانزدهم، شماره دوم، پیاپی 32، پاییز و زمستان 1403، صفحات 59-71

    تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان از جهت فعال بودن یا غیر فعال بودن عواطف دینی بر اساس روش ویلیام رومی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ ابوالفضل نیکونظر / دانشجوی دکتری فلسفة تعلیم و تربیت مؤسسة آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) / anikounazar@gmail.com
    doi 10.22034/eslampajoheshha.2024.5000155
    چکیده: 
    پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی دورة ابتدایی از نظر میزان درگیری فعال فراگیران با محتوای ناظر به عواطف دینی انجام شد. جامعة آماری، پنج جلد کتاب هدیه‌های آسمانی دورة ابتدای سال تحصیلی 1402ـ1403 بود. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از روش تحلیل محتوا تکنیک ویلیام رومی استفاده شد. ابتدا محتوای ناظر به عواطف دینی با استفاده از سیاهة تحلیل محتوای محقق‌ساخته مشخص شد. برای برآورد روایی ابزار گردآوری داده‌ها، از نظر چهار نفر از متخصصان علوم تربیتی استفاده شد. برای بررسی اعتبار ابزار نیز ضریب هولستی به‌کار گرفته شد و عدد 83/0 که نشان از اعتبار ابزار دارد، به‌دست آمد. پس از آن، عواطف دینی به‌عنوان واحد مطالعه در نظر گرفته شد. متن، تصاویر و پرسش‌ها نیز به‌عنوان واحد تحلیل تعیین و بر اساس مقوله‌های فعال و غیرفعال با فرمول ویلیام رومی تحلیل و ضریب درگیری آنها مشخص گردید. نتایج پژوهش نشان داد که ضریب درگیری متن کتاب 1/0 می‌باشد که حاکی از غیرفعال بودن آن است. همچنین پرسش‌های کتاب با ضریب درگیری 93/0 به‌صورت فعال طراحی شده است. بررسی تصاویر کتاب نیز ضریب درگیری 6/0 را نتیجه داد که بر فعال بودن آن دلالت دارد.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    An Analysis of the Content of the ‘Heavenly Gifts’ Textbook in Terms of Active or Inactive Religious Emotions Based on William Rumi's Method
    Abstract: 
    This study was conducted with the aim of analyzing the content of the ‘Heavenly Gifts’ textbook of the elementary school in terms of the level of the active involvement of learners with the content related to religious emotions. The statistical population of this study is the five volumes of the ‘Heavenly Gifts’ elementary textbook of the 1402-1403 academic year. To achieve the objectives of the research, I used William Rumi's content analysis method. First, I identified the textbook content related to religious emotions using the content analysis checklist created by the researcher. I used the opinion of four experts in educational sciences to estimate the validity of the data collection tool. I used the Holstein coefficient to check the reliability of the tool and the result was the number 0.83, which shows the reliability of the tool. I then considered religious emotions as the unit of study and determined the text, images and questions as the unit of analysis; and analyzed them based on active and passive categories, with William Rumi's formula and found their engagement coefficient. According to the results of the research, the engagement coefficient of the textbook is 0.1, which indicates that it is inactive. Also, the book's questions are actively designed with an engagement factor of 0.93. Examining the pictures of the book, they have a 0.6 engagement rate, which indicates that they are effective.
    • ‏‏ابوطالبی، مهدی (۱۳۸۶). تربیت دینی از دیدگاه امام علی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ‏‫اسفندیاری، سمانه (۱۳۹۵). تحلیل محتوای بخش مهدویت کتب هدیه‌های آسمانی مقطع ابتدایی از لحاظ اصول طراحی پیام آموزشی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی. تهران.‬‬‬
    • ‏‫اعتصامی، محمدمهدی و راصد، سعید (۱۳۹۰). مبانی و روش تدریس تعلیم و تربیت دینی در دورۀ ابتدایی. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسى ایران.‬‬‬
    • ‏‫افضل‌خانی، ‌مریم و سمیعی، ‌اعظم (۱۳۹۲). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی پایة ششم ابتدایی از منظر فعال و غیرفعال بودن بر اساس روش ویلیام رومی در سال تحصیلی 92ـ1391. پژوهش‌های برنامة درسی، 6 (3)، ص119ـ136.‬‬‬
    • ‏‫الیاس، جان (۱۳۹۳). فلسفة تعلیم و تربیت قدیم و معاصر. ترجمة عبدالرضا ضرابی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.‬‬‬
    • ‏‫امیری، ‌فاطمه (۱۳۹۸). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی دوم، سوم و چهارم ابتدایی بر اساس مفهوم تربیت دینی، میزان درگیر بودن دانش‌آموزان و خوانایی. دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 14 (2)، ص124ـ136.‬‬‬
    • ‏‫امینی، محمد؛ ماشاءاللهی‌نژاد، زهرا و علیزاده زارعی، مرضیه (۱۳۹۱). تحلیل محتوای کتاب‌های هدیه‌های آسمانی و فارسی مقطع ابتدائی از نظر توجه به مهدویت. اسلام و روان‌شناسی، 6 (10)، ص7ـ26.‬‬‬
    • ‏‫ایمانی، ‌محسن و مظفر، ‌محمد (۱۳۸۳). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی و کتاب کار در مقایسه با محتوای کتاب تعلیمات دینی سال دوم دبستان. نوآوری‌های آموزشی، 7 (3)، ص115ـ142.‬‬‬
    • ‏‫حسن‌مرادی، نرگس (۱۳۸۸). تحلیل محتوای کتاب درسی. تهران: آییژ.‬‬‬
    • ‏‫خدایاری‌فرد، محمد؛ فقیهی، علی‌نقی؛ غباری بناب، باقر؛ شکوهی یکتا، محسن و رحیمی‌نژاد، عباس (۱۳۹۱). مبانی نظری و روش‌شناسی مقیاس‌های دین‌داری. تهران: آوای نور.‬‬‬
    • ‏‫رسولی، مهستی و امیرآتشانی، زهرا (۱۳۹۰). تحلیل محتوا با رویکرد کتب درسی. تهران: جامعه‌شناسان.‬‬‬‬‬‬‬
    • زائرپور‌ تمبکی، ‌سمیه و زائرپور ‌تمبکی، ‌طاهره (۱۳۹۵). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی پایة سوم ابتدایی. مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 14 (2)، ص151ـ160.
    • ‏‫زینلی، ‌فاطمه؛ شهریاری‌ نیسیانی، ‌شهناز؛ نجفی، ‌محمد و بختیار ‌نصرآبادی، ‌حسنعلی (۱۳۹۶). بررسی مفهوم، اصول و روش‌های تربیت عاطفی از دیدگاه علامه طباطبائی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 35 (25)، ص11ـ43.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (۱۳۹۷). راهنمای معلم هدیه‌های آسمانی تعلیم و تربیت دینی ششم دبستان. تهران: افست.‬‬‬
    • شورای عالی آموزش و پروش (۱۳۹۰). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران. تهران: (بی‌نا).
    • ضرابی، عبدالرضا (۱۳۸۸). مجموعه مقالات تربیتی، تربیت دینی، اخلاقی و عاطفی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ضرابی، عبدالرضا (۱۳9۸). جامعه‌شناسی تربیت دینی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.‬
    • ‏‫عبدالرحمیان، شهرزاد و صمدی، افسانه (۱۳۹۹). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی پایة ششم ابتدایی از منظر توجه به مسئلة مهدویت. پیشرفت‌های نوین در روان‌شناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 3 (22)، ص24ـ30.‬‬‬
    • ‏‫گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس (۱۳۸۶). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی. ترجمة احمدرضا نصر، حمیدرضا عریضی، محمود ابوالقاسمی، محمدجعفر پاک‌سرشت، علیرضا کیامنش، خسرو باقری و زهره خسروی. تهران: سمت.‬‬‬
    • ‏‫محمدی، مصطفی؛ سالاری، علی و سالاری، نرجس (۱۳۹۵). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی چهارم مقطع ابتدایی به روش ویلیام رومی. مقالة ارائه‌شده در اولین کنفرانس بین‌المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روان‌شناسی.‬‬‬
    • ‏‫مصلح امیردهی، ‌هادی و احمدی جویباری، ‌مریم (۱۳۹۸). بررسی میزان فعال و غیرفعال بودن محتوای کتاب هدیة آسمانی پایة پنجم ابتدایی بر اساس تکنیک ویلیام رومی. پویش در آموزش علوم انسانی، 17 (5)، ص28ـ39.‬‬‬
    • ‏‫معتمدنسب، فریده (۱۳۹۷). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر سطوح حیطة عاطفی دانش‌آموزان دورة ابتدایی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه یاسوج.‬‬‬
    • ‏‫مفیدیان نائینی، بتول (۱۳۹۶). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی پایة پنجم ابتدایی بر اساس الگوی ویلیام رومی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد اردکان.‬‬‬
    • مکارم شیرازی، ناصر و علی‌بابایی، احمد (۱۳۸۲). برگزیدة تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیه.‬
    • ‏‫ملکی، حسن (۱۳۸۸). برنامة درسی (راهنمای عمل). تهران: مدرسه.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫مهربان، ‌زهرا (۱۳۹۵). تحلیل کیفی محتوای کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمانی از منظر امر به معروف و نهی از منکر. نوآوری‌های آموزشی، 57 (15)، ص23ـ46.‬‬‬
    • ‏‫مهرمحمدی، محمود (۱۳۹۰). برنامة درسی: نظرگاه‌ها رویکردها و چشم‌اندازها. مشهد: به‌نشر.‬‬‬‬‬‬‬
    • نودهی، سوسن (۱۳۹۵). پیش‌بینی عواطف مثبت و منفی بر اساس کنجکاوی و پنج عامل شخصیتی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا. تهران.‬
    • ‏‫‏‫نیکونظر، ابوالفضل؛ کریم‌زاده، صادق و نجفی، حسن (۱۴۰۰). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی دورة ابتدایی بر اساس مؤلفه‌های عاطفة دینی. معرفت، 285 (30)، ص29ـ40.‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫هارونی، کامران (۱۳۹۵). بررسی محتوای کتب درسی هدیه‌های آسمانی دورة اول ابتدایی بر اساس تکنیک ویلیام رومی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت. دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫یوسفی مقدم، مینا؛ عبدالرحیمی، سارا؛ نقوی‌زاده، نداسادات و اکبرنژاد هنزایی، محمد (۱۳۹۴). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی سوم دورة ابتدایی به روش ویلیام رومی. مقالة ارائه‌شده در اولین کنفرانس علمی ـ پژوهشی راهکارهای توسعه و ترویج آموزش علوم در ایران.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    نیکونظر، ابوالفضل.(1403) تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان از جهت فعال بودن یا غیر فعال بودن عواطف دینی بر اساس روش ویلیام رومی. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 16(2)، 59-71 https://doi.org/10.22034/eslampajoheshha.2024.5000155

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ابوالفضل نیکونظر."تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان از جهت فعال بودن یا غیر فعال بودن عواطف دینی بر اساس روش ویلیام رومی". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 16، 2، 1403، 59-71

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    نیکونظر، ابوالفضل.(1403) 'تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان از جهت فعال بودن یا غیر فعال بودن عواطف دینی بر اساس روش ویلیام رومی'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 16(2), pp. 59-71

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    نیکونظر، ابوالفضل. تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان از جهت فعال بودن یا غیر فعال بودن عواطف دینی بر اساس روش ویلیام رومی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 16, 1403؛ 16(2): 59-71