خودشناسی و بازتاب‌های تربیتی آن براساس بینش قرآنی
نوع مقاله:
ترویجی
نویسندگان:
چکیده:
براساس دیدگاه قرآن، آدمی دارای نوعی آفرینش و فطرت روانی خاص به خود است که او را از دیگر مخلوقات متمایز می سازد. این تفاوت در توانایی ها، نیاز ها، اهداف و ویژگی های روانی است و در تمام افراد انسانی، به صورت مشترک وجود دارد و زمینه را برای رشد و تکامل آنها فراهم می کند. این زمینه سازی، به میزان شناخت آدمی از خود بستگی دارد. اگر خودشناسی به صورت همه جانبه تحقق نیابد، تکامل و نیل به اهداف تربیتی نیز به صورت کامل میسر نخواهد بود. هدف این مقاله، بررسی بازتاب های تربیتی خودشناسی ای است که در قرآن کریم بدان تأکید شده است.
در این مقاله، با شیوة توصیفی، تحلیلی، آیات قرآن در زمینة ابعاد روانی آدمی، توصیف، و نقش مؤثر آن در تعلیم و تربیت بررسی شده است. نتایج حاصل از این بررسی، بیانگر آن است که در بینش قرآنی، انسان توانمندی هایی دارد که زمینه های مساعدی برای تربیت است. خودشناسی نیز راهی برای تقویت این توانمندی هاست. آسیب هایی نیز دارد که با شناخت از خود، فرد می تواند بر آنها فائق آید. از دیگر آثار تربیتی شناخت خویشتن (توانمندی ها و آسیب پذیری ها)، البته شناخت هدف زندگی و انتخاب صحیح، خداشناسی، شکل گیری صحیح نظام فکری، ارتقای روابط همه جانبه، تسهیل حرکت به سوی کمال، ایجاد تحول درونی در فرد و ارائة جهت دهی عملکردی فرد به منظور رشد فطری است.
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
Title:
Self-Knowledge and Its Educational Reflections According to the Glorious Qur’an
Abstract:
In the view of the Qur’an, man enjoys a special kind of creation and psychological nature exclusive to him which distinguish him from other creatures. This distinction lies in psychological abilities, needs, goals, and characteristics which is common in all human beings and it prepares the grounds for their development and perfection. The present paper aims at investigating the educational reflections of a kind of self-knowledge which is emphasized by the Glorious Qur’an.
The research uses a descriptive-analytical method. The Qur’anic verses concerned with human's psychological aspects and their influential role in education have been dealt with. The findings of the research show that man, according to Qur’an, enjoys the abilities that pave the way for education, and self–knowledge which strengthens them. Among the other educational effects of self–knowledge are: knowing the aim oflife and right choice, knowledge of God, proper development of way of thinking, creating internal change in the individual, and showing the individual practical direction which leads to the natural growth
References:
References:
- قرآن كريم، ترجمة فولادوند، محمدمهدي، تهران، دارالقرآن الكريم، دفتر مطالعات تاريخ و معارف اسلامي، 1376.
- ابن سينا، ابوعلي، الاشارات و التنبيهات، به همراه شرح خواجه نصيرالدين طوسي، تهران، الكتاب، 1403ق.
- ابن سينا، ابوعلي، تدابيرالمنازل اوالسياسات الاهليه، كوشش نقدي، جعفر، بغداد، الرشد، 1347ق، 1929م.
- بهشتي، محمد، و همكاران، آراء دانشمندان مسلمان در تعليم و تربيت و مباني آن، ج 4، تهران، سمت، 1380.
- راغب اصفهاني، حسين‌بن محمد، المفردات في غريب القرآن، تحقيق محمد سيد‌گيلاني، تهران، المكتبه المرتضويه، 1332.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، الميزان في تفسيرالقرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1394ق.
- فقيهي، علي‌نقي، «اصول تعليم و تربيت اسلامي»، تعليم و تربيت، ش47، ص29، 1375.
- قريشي،سيدعلي اكبر، قاموس القرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1372.
- كليني، محمد‌بن يعقوب، الاصول الكافي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1334.
- محسني، نيك‌چهره، ادراك خود «از كودكي تا بزرگ‌سالي»، تهران، بعثت، 1375.
- نراقي، ملا احمد، معراج السعادة، تهران، رشيدي، 1362.
- مطهری، مرتضی، فطرت، قم، صدراء، 1373.
- مصباح یزدی، محمدتقی، انسان‌شناسی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1379.
- تميمي آمدی، عبدالواحد، غررالحكم و دررالكلم، ترجمة خوانساری، تهران، دانشگاه تهران، 1372.
- Caire, Gill Bond, Toward a Science of the Self: The self as a cognitive Model, European Society for study of cognitive system. Leuven, Belgium, 1992.
- Damo,W, and Hart,D, The development of self- understanding from infancy through adolescence, Child Development, 52,pp 314-864, 1982.
- Damo,W, and Hart,D, Self- understanding in childhood and adolescence, Cambridge studies in social and Emotional Development.University of Cambridge press, 1991.
- Zamansky, Shorin and Hart, Daniel, psychotherapeutic implications of) the development of self- understanding, in cognitive development and psychotherapy. Shirk, S(Ed) plenum press, 1988. Pp 161-185.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
فقیهی، علی نقی، رفیعی مقدم، فاطمه.(1390) خودشناسی و بازتاب‌های تربیتی آن براساس بینش قرآنی. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 3(1)، 5-26
علی نقی فقیهی؛ فاطمه رفیعی مقدم."خودشناسی و بازتاب‌های تربیتی آن براساس بینش قرآنی". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 3، 1، 1390، 5-26
فقیهی، علی نقی، رفیعی مقدم، فاطمه.(1390) 'خودشناسی و بازتاب‌های تربیتی آن براساس بینش قرآنی'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 3(1), pp. 5-26
