صفحهها:
85-102
تاریخ دریافت: 1397/12/22
تاریخ پذیرش: 1398/05/11
چکیده:
این نوشتار، به منظور دستیابی به واژگان قرآنی حوزه تربیت و حوزه های معنایی آن، از رویکرد همزمانی استفاده کرده است. این پژوهش، به روش اسنادی و کتابخانه ای و به شیوه ای تحلیلی از نوع تحلیل معناشناسانه تدوین یافته است. لذا روش انجام این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. ازاین رو، ابتدا حوزه های معنایی تربیت در دو محور مربی و متربی بررسی و پس از استخراج واژگان کلیدی هر حوزه بر اساس نص آیات قرآن کریم، به ترسیم شبکه معنایی آن در قرآن کریم پرداخته است. در این شبکه، مشاهده می شود که برخی واژگان حوزه مربی در عین اینکه در نص آیات قرآن کریم در یک مرتبه به عنوان مربی مطرح شده اند، در مرتبه ای دیگر، در همان نصوص آیات، نقش متربی را دارند. تنها واژه «الله» است که در این شبکه، نقش ثابتی داشته و در رأس واژگان حوزه مربی خودنمایی می کند. آنچه در نهایت در این شبکه، به روشنی قابل دستیابی است، اینکه از بین واژگان حوزه مربی در قرآن کریم، توجه قرآن بر واژه «الله» است و در بین واژگان حوزه متربی، توجه بر واژه «انسان» است.
Article data in English (انگلیسی)
Title:
Analysis of the Semantics of the Educational Terminology in the Qur’an; Drawing Its Semantic Network in the Holy Qur’an
Abstract:
This paper used a synchronous approach to access the educational terminology in the Qur’an and its semantic domain. This research was done through documentary and library method in an analytical way as a semantic analysis. Hence, the method of this study is descriptive-analytical. Therefore, the semantic domain of education regarding two topics of instructor and trainee were examined first and then after extracting the key words of each domain from the verses of the Holy Qur’an, the semantic network of them in the Holy Quran was drawn. In that network, it was found that some words of instructor’s domain were mentioned in some Qur’anic verses for instructor and at the same time, they were mentioned in the same place for trainee. It is only the word "Allah" that has a fixed role in this network and stands at the top of the terminologies for instructor. On the whole, what was clear in this network was that among the words of the instructor’s domain in the Holy Quran is the focus of Qur'an was on the word "Allah" and among the terminologies for trainee in the Qur'an the focus was on the word "human".
References:
- قرآن کريم، ترجمه محمدمهدي فولادوند، تهران، دفتر مطالعات و تاريخ معارف اسلام.
- آلوسى، سيدمحمود، 1415ق، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، تحقيق: على عبدالبارى عطيه، بيروت، دار الكتب العلميه.
- ابن سيده، علي بن اسماعيل، ۱۴۲۱ق، المحکم و المحيط الاعظم، بيروت، دار الکتب العلميه.
- ابن فارس، احمد بن فارس، 1404ق، معجم مقاييس اللغه، تحقيق: عبدالسلام محمدهارون، بيجا، مکتب الاعلام الاسلامي.
- ابن منظور، محمد بن مكرم، 1414ق، لسان العرب، بيروت، دار صادر.
- ازهري محمد بن احمد، ۱۴۲۱ق، تهذيب اللغه، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- اميدسالار، محمود، 1383، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنياد دائرة المعارف الاسلامي.
- ايزوتسو، توشيهيكو، 1360، ساختمان مفاهيم اخلاقي ـ ديني در قرآن، ترجمه: فريدون بدرهاي، تهران، قلم.
- ـــــ ، 1361، خدا و انسان در قرآن، ترجمه: احمد آرام، تهران، مؤسسه تحقيقات فرهنگي و زبانشناختي.
- بانو فريد، اعظم، 1388، از اسماء الله تا لقاء الله، قم، اشک ياس.
- بلخى، مقاتل بن سليمان، 1423ق، تفسير مقاتل بن سليمان، تحقيق: عبدالله محمود شحاته، بيروت، دار إحياء التراث.
- جفري، آرتور، ۱۳۸۶، واژههاي دخيل در قرآن مجيد، ترجمه: فريدون بدرهاي، تهران، توس.
- جوهري، اسماعيل بن حماد، 1085ق، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربيه، تحقيق: احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دار العلم للملايين.
- حسينى شاه عبدالعظيمى، حسين بن احمد، 1363، تفسير اثنا عشرى، تهران، ميقات.
- حسينى شيرازى، سيدمحمد، 1424ق، تقريب القرآن إلى الأذهان، بيروت، دار العلوم.
- حسينى همدانى، سيدمحمدحسين، 1404ق، انوار درخشان، تحقيق: محمدباقر بهبودي، تهران، كتابفروشى لطفى.
- خسروى حسينى، غلامرضا، 1369، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن، تهران.
- رازي، ابيحاتم، 1958م، الزينة في الكلمات الاسلامية العربية، قاهره.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، 1412ق، المفردات في غريب القرآن، تحقيق: صفوان عدنان داودى، بيروت، دار العلم الدار الشاميه.
- زبيدي، محمد مرتضي، 1414ق، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر.
- زنجي سجزي، محمودبن عمر، ۱۳۶۴، مهذّب الاسماء في مرتّب الحروف و الاشياء، ترجمه: محمدحسين مصطفوي، تهران.
- صبان، محمد بن على، بيتا، حاشية الصبان على شرح الأشمونى على ألفية ابن مالک و معه شرح الشواهد للعيني، محقق: عبدالحميد هنداوى، بيروت، المکتبة العصرية.
- صفوي، كورش، 1387، درآمدي بر معنيشناسي، تهران، سوره مهر.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1374، الميزان في تفسير القرآن، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه.
- طبرسى، فضل بن حسن، 1372، مجمع البيان في تفسير القرآن، چ سوم، تهران، ناصرخسرو.
- ـــــ ، 1412ق، جوامع الجامع في تفسير القرآن المجيد، بيروت، دار الاضواء.
- طريحي، فخرالدين، 1375، مجمع البحرين، چ سوم، تحقيق: سيداحمد حسيني، تهران، کتابفروشي مرتضوي.
- طوسى، محمد بن حسن، بيتا، التبيان في تفسير القرآن، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
- طيب، سيدعبدالحسين، 1378، اطيب البيان في تفسير القرآن، تهران، اسلامي.
- عبدالباقي، محمد فؤاد، 1418ق، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکريم، بيروت، دار الفکر.
- فخر رازى، محمد بن عمر، 1420ق، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب)، چ سوم، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
- فراهيدى، خليل بن احمد، 1410ق، العين، قم، هجرت.
- قرائتى، محسن، 1383، تفسير نور، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن.
- قرشى، سيدعلىاكبر، 1371، قاموس القرآن، چ ششم، تهران، دار الكتب الإسلاميه.
- ـــــ ، 1375، تفسير احسن الحديث، چ سوم، تهران، بنياد بعثت.
- قطب، محمد، 1362، روشهاي تربيتي اسلام، ترجمه: سيدمحمدمهدي جعفري، تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملي ايران.
- کاشاني، ملافتحالله، 1336، تفسير منهج الصادقين في إلزام المخالفين، تهران، کتابفروشي علمي.
- کرماني، سعيد، 1384، معناشناسي عقل در قرآن، دانشگاه امام صادق.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1377، اخلاق در قرآن، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مصطفوى، حسن، 1380، تفسير روشن، تهران، كتاب.
- ـــــ ، 1360، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
- ـــــ ، 1368، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- مغنيه، محمدجواد، 1424ق، تفسير الكاشف، تهران، دار الكتب الإسلاميه.
- نجفى خمينى، محمدجواد، 1398ق، تفسير آسان، تهران، اسلاميه.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
حسینی نیا، سیدمحمدرضا، ساکی، سارا.(1398) تحلیلی بر معناشناسی واژگان قرآنی در حوزه تربیت؛ ترسیم شبکه معنایی آن در قرآن کریم. دو فصلنامه اسلام و پژوهشهای تربیتی، 11(1)، 85-102
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
سیدمحمدرضا حسینی نیا؛ سارا ساکی."تحلیلی بر معناشناسی واژگان قرآنی در حوزه تربیت؛ ترسیم شبکه معنایی آن در قرآن کریم". دو فصلنامه اسلام و پژوهشهای تربیتی، 11، 1، 1398، 85-102
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
حسینی نیا، سیدمحمدرضا، ساکی، سارا.(1398) 'تحلیلی بر معناشناسی واژگان قرآنی در حوزه تربیت؛ ترسیم شبکه معنایی آن در قرآن کریم'، دو فصلنامه اسلام و پژوهشهای تربیتی، 11(1), pp. 85-102
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
حسینی نیا، سیدمحمدرضا، ساکی، سارا. تحلیلی بر معناشناسی واژگان قرآنی در حوزه تربیت؛ ترسیم شبکه معنایی آن در قرآن کریم. اسلام و پژوهشهای تربیتی، 11, 1398؛ 11(1): 85-102