فطرت: استعداد یا فعلیت؟
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
چکیده:
«انسان» موضوع تربیت است و مسائل دانش تعلیم و تربیت حول محور چگونگی «شدن، تغییر و تربیت» اوست. از سوی دیگر، انسان دارای ابعاد وجودی گوناگونی است، و از مهم ترین ابعاد وجودی اش بعد فطری اوست. سؤالی که این نوشتار به دنبال پاسخ آن است این است که آیا این بُعد وجودی انسان، مانند برخی دیگر ابعادش، استعدادی است که قابلیت شدن و تغییر دارد یا موهبتی خدادادی و فعلیتی است که ثابت و لایتغیر است؟ اهمیت حل این سنخ مسائل، بنیادی بودن آن است؛ زیرا با حل آنها، تکلیف بسیاری از دست اندرکاران امر تربیت انسان در فرایند و عمل تربیت روشن خواهد شد. این پژوهش با استفاده از روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا کوشیده است با تشریح و توصیف معنای «فطرت»، «استعداد» و «فعلیت»، شناخت درستی از این واژه ها ارائه دهد. سپس در یک فرایند فعالیت عقلانی، با تحلیل و تفسیر یافته ها و ضمن نقد و بررسی نظرات موجود درباره‌ی آن، نظر خود را در پاسخ به پرسش مذکور بیان دارد.
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
Title:
Innate Nature: Potentiality or Actuality
Abstract:
Human is the subject of education and the issues of education discuss about the way change and education occur. On the other hand, human possesses various existential dimensions and the most important of them is his nature. The present study aims at exploring the fact that is this human dimension rooted in his talents or like other dimensions of human it is a potent talent that can change and evolve? Or is it a divine asset that cannot be changed? The reason why seeking for a remedy for these issues is of high importance is that they are fundamental. Hence solving those issues can help many education personnel in the process and adhering to the education. Using a descriptive-analytic approach the present paper aims at explaining the meaning of nature, talent and potentiality and giving a correct cognition of these terminologies. Then in a wise activity process the present article presents its notion on the natter by analyzing the data
References:
References:
- آريان‌پور کاشاني، عباس، و منوچهر آريان‌پور کاشاني، 1357، فرهنگ فشرده انگليسي به فارسي يک‌جلدي، تهران، اميرکبير.
- آصفي، محمدمهدي، 1386، در آينة وحي، ترجمه: حسين خادمي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- احمدي، علي اصغر، 1362، فطرت، بنيان روان‌شناسي اسلامي، تهران، اميرکبير.
- باقري، خسرو و ديگران، 1374، «پيش‌فرض‌هاي روان‌شناسي اسلامي»، حوزه و دانشگاه، سال 2، ش 5.
- برقي، احمدبن محمد، 1371، المحاسن، تصحيح: جلال‌الدين محدث، قم، دار الکتب الاسلاميه.
- بعلبکي، روحي، 1990م، المورد، قاموس عربي‌ـ انکليزي، بيروت، دار العلم للملائين.
- بن فارس، 1411ق، معجم مقاييس اللغه، تحقيق و ضبط: عبدالسلام محمد هارون، بيروت، دار الجبل.
- جوادي آملي، عبدالله، 1376، تفسير موضوعي قرآن، فطرت در قرآن، قم، اسراء.
- جين پيرتو، 1385، رشد و آموزش کودکان و بزرگسالان بااستعداد، ترجمه: فاطمه گلشني و همكاران، تهران، روان.
- حسين‌زاده، محمد، 1390، معرفت‌شناسي ديني، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- حق‌شناس، علي‌محمد و ديگران، 1379، فرهنگ معاصر هزاره انگليسي‌ـ فارسي، تهران، فرهنگ معاصر.
- دهخدا، علي‌اکبر، 1337، لغت‌نامه، زير نظر محمد معين و جعفر شهيدي، تهران، دانشگاه تهران.
- راغب اصفهاني، ابوالقاسم حسين‌بن محمد، 1414ق، المفردات في غريب القرآن، تصحيح: صفوان عدنان داوودي، بيروت، دار القلم.
- ربر آرتور اس، 1390، فرهنگ روان‌شناسي (توصيفي)، مترجمان: يوسف کريمي و ديگران، تهران، رشد.
- رجبي، محمود، 1388، انسان‌شناسي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- رزم‌آزما، هوشيار، 1358، فرهنگ روان‌شناسي (انگليسي، فرانسه، فارسي)، تهران، علمي.
- سجادي، سيدجعفر، 1375، فرهنگ علوم فلسفي، تهران، اميرکبير.
- سياح، احمد، 1370، فرهنگ بزرگ جامع نوين عربي‌ـ فارسي‌ـ مصور، تهران، کتاب‌فروشي اسلامي.
- شاه‌آبادي، ميرزا محمدعلي، 1387، رشحات البحار، تصحيح، تحقيق و ترجمه: زاهد ويسي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- ـــــ ، 1386، فطرت عشق، شرح: فاضل گلپايگاني، قم، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه.
- شاه‌آبادي، نورالله، 1387، شرح رشحات البحار، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- شفلر، ايزرايل، 1377، در باب استعدادهاي آدمي: گفتاري در فلسفه تعليم و تربيت، ترجمه: دفتر همکاري حوزه و دانشگاه، گروه علوم تربيتي، تهران، سمت.
- صليبا، جميل، 1366، فرهنگ فلسفي، ترجمه: منوچهر صانعي درّه‌بيدي، تهران، حکمت.
- ـــــ ، 1370، واژه‌نامه فلسفه و علوم اجتماعي: فارسي‌ـ عربي‌ـ فرانسه‌ـ انگليسي‌ـ آلماني‌ـ لاتين، ترجمه: کاظم برگ‌نيسي و صادق سجادي، تهران، انتشار.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1393، الميزان في تفسير القرآن، قم، اسماعيليان.
- طريحي نجفي، فخرالدين، 1375، مجمع البحرين، تصحيح: احمد حسيني اشکوري، تهران، مرتضوي.
- طوسي، اسدالله، 1394، الگوي نظام تعليم و تربيت مبتني بر فطرت، رسالة دکتري، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- عسکري، حسن‌بن عبدالله، 1400ق، الفروق في اللغه، بيروت، دارلآفاق الجديده.
- علمي اردبيلي، علي، 1360، فرهنگ فلسفه و اعلام وابسته، مشهد، امامت.
- فراهيدي، خليل‌بن احمد، 1405ق، كتاب العين، تحقيق: مهدي مخزومي و ابراهيم سامرايي، قم، دار الهجره.
- قرشي، سيدعلي‌اکبر، 1412ق، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- قمي، علي‌بن ابراهيم، 1404ق، تفسير القمي، قم، علامه.
- کليني رازي، ابي‌جعفر محمدبن يعقوب، 1350، الکافي، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- مجلسي، محمدباقر، 1412ق، بحار الانوار، تحقيق: محمدباقر بهبودي، تهران، وزارت ارشاد اسلامي.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1390، آموزش فلسفه، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1368، جامعه و تاريخ از ديدگاه قرآن، تهران، سازمان تبليغات.
- ـــــ ، 1365، معارف قرآن (خداشناسي و انسان‌شناسي)، قم، مؤسسة در راه حق.
- ـــــ ، 1395، فطرت و فطريات انسان، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (آثار منتشر نشده).
- مصطوفي، حسن، 1368، التحقيق في کلمات القرآن الکريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- مطهري، مرتضي، 1384، مجموعه آثار، تهران، صدرا.
- ملاصدرا (صدرالمتألهين)، 1370، شرح اصول کافي، تصحيح: محمد خواجوي، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي.
- موسوي خميني، روح‌الله، 1374، شرح چهل حديث، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- ـــــ ، 1377، شرح حديث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- موسوي‌نسب، سيدمحمدصادق، بي‌تا، مقايسه فطرت از ديدگاه شهيد مطهري و استعداد از نظر اسکفلر(شفلر) و پيامدهاي تربيتي آن، پايان‌نامة کارشناسي ارشد.
- ميلر پاتريشيا اچ.، 1391، نظريه‌هاي روان‌شناسي رشد از کودکي تا بزرگسالي، ترجمه: شريفي درآمدي و محمدرضا شاهي، تهران، ويرايش.
- نصري، عبدالله، 1377، انسان از ديدگاه اسلام، چ هشتم، تهران، دانشگاه پيام نور.
- ـــــ ، 1372، مباني انسان‌شناسي در قرآن، تهران، فيض کاشاني.
- نيکزاد، محمود، 1390، فرهنگ جامع روان‌شناسي، انگليسي‌ـ فارسي، به انضمام مکاتب روان‌شناسي و نظام‌هاي مرتبط به دانش روان‌شناسي، تهران، کيهان.
- وينهاوس دن، 1390، کليدهاي کشف پرورش استعداد در کودکان، ترجمه: اکرم قيطاسي، تهران، کتاب‌هاي دانه.
- Hornby, A. S.(Albet Sydney) & Cowie, A. P. & Gimson, A. C.Oxford advanced learner's dictionary of current English, 3rd ed.- New York: OXFORD UNIVERSITY PRESS, 1974.
- Geaves, Ron, Key words in Islam, London: Continuum, 2006.
- Ince, Richard Basil,A dictionary of religion and religions: including theological and eccelsiastical terms, New Delhi: Cosmo Publications, 2004.
- Hughes, Thomas Patrick,Dictionary of Islam, Belmont: KAZI Publications, Inc, 1994.
- Scheffler Israel, OF HUMAN POTENTIAL:An Essay in the Philosophy of Education, routledge & kegan paul, 1985.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
طوسی، اسدالله.(1396) فطرت: استعداد یا فعلیت؟. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 9(1)، 37-52
اسدالله طوسی."فطرت: استعداد یا فعلیت؟". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 9، 1، 1396، 37-52
طوسی، اسدالله.(1396) 'فطرت: استعداد یا فعلیت؟'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 9(1), pp. 37-52
