اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال چهاردهم، شماره دوم، پیاپی 28، پاییز و زمستان 1401، صفحات 59-76

    جهانی‌شدن و آثار آن بر تربیت دینی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ سیف‌اله فضل‌الهی قمشی / دانشیار و دکترای تخصصی برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، ایران / fazlollahigh@qom-iau.ac.ir
    مهری دهقانی / دکترای تخصصی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک / m.dehghani110@yahoo.com
    چکیده: 
    هدف پژوهش، شناسایی پدیده‌ی جهانی شدن و آثار آن بر تربیت دینی بود و به روش تحلیل اسنادی، اطلاعات موردنیاز از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای جمع آوری شدند. جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی منابع و مراجع موجود مرتبط با پدیده‌ی جهانی شدن و تربیت دینی بود که تعدادی از افراد جامعه به شیوه‌ی نمونه گیریِ در دسترس به عنوان نمونه‌ی آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از فرم های فیش برداری استفاده شد. یافته ها نشان دادند: دین و آموزه های دینی یکی از عناصر فرهنگ و هویت است که پدیده‌ی جهانی شدن برای آن تهدید یا فرصت است؛ سه نوع برخورد با پدیده‌ی جهانی شدن قابل مشاهده است: برخورد منفی، مثبت و میانه‌ی این دو رویکرد؛ نتیجه‌ی بحث آنکه از مهم ترین فرصت های جهانی شدن، انتقال محتوای دینی است و مهم ترین پیامدهای منفی آن، تحت فشار قرار گرفتن دین و اعتقادات بومی است؛ در جهانی شدن، دین و تفکر مردم تحت فشار سکولاریسم و نسبیت گرایی واقع می شود؛ مهم ترین راهکار در نظام تربیتی اسلام برای برقراری ارتباط مطلوب با پدیده‌ی جهانی شدن، رشد پرورش تفکر نقاد و ایجاد توان کنترل درونی در متربیان است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Globalization and Its Effects on Religious Education
    Abstract: 
    The purpose of this research is to study the phenomenon of globalization and its effects on religious education. I have collected the required information from library documents using an analytical-documentary method. The statistical community includes all available sources and references related to globalization; and I have selected a number of people of the community as a statistical sample, using the method of ‘available sampling’. I used survey forms to collect information. The results are as follows: religion and religious teachings are one of the factors of culture and identity for which globalization is a threat or an opportunity; there are three types of dealing with the phenomenon of globalization: negative, positive and the middle of the two approaches. The research conclusion is that one of the most important opportunities of globalization is the transmission of religious content, and its most important negative consequence is that the original beliefs and religion will be under pressure. People's religion and thought will be under the pressure of secularism and relativism in the process of globalization. The most important solution for establishing a favorable relationship with the phenomenon of globalization in the Islamic education system is to develop critical thinking and create the power of self-control in students.
    References: 
    References: 
    • امام‌جمعه‌زاده، م، 1392، «سياست‌گذاري فرهنگي در عصر جهاني‌شدن»، مطالعات راهبردي انقلاب اسلامی، ش 92، ص 76-91.
    • باقري، خسرو، 1380، چيستي تربيت ديني، تهران، تربيت اسلامي.
    • برخوردار، ز، 1384، «مباني نظري آسيب‌شناسي تربيت ديني با تأکيد بر ارزيابي ابعاد روان‌شناختي دانش‌آموزان در پژوهش تربيت دين»، در: خلاصه مقالات همايش آسيب‌شناسي تربيت ديني، قم.
    • بهکيش، م م، 1380، اقتصاد ايران در بستر جهاني‌شدن، تهران، نشر ني.
    • پورطهماسبي، س، 1387، «تبيين رابطه جهاني‌شدن و تربيت ديني»، در: مجموعه مقالات تربيت ديني، تربیت اسلامی، ش 6، ص 125-138.
    • تابلي، حمید و همکاران، 1390، «حکومت مهدوي در پرتو شاخص‌هاي جهاني‌شدن»، مشرق موعود، سال پنجم، ش 19، ص 84ـ101.
    • تافلر، آلوين، 1385، موج سوم، ترجمة شهيندخت خوارزمي، تهران، علم.
    • جعفرزاده، ف، 1390، دين و جهاني‌شدن، تهران، مرکز ملی جهاني‌‌شدن پژوهشکده تحقيقات راهبردي.
    • حاجياني، ا، 1390، دين و جهاني‌شدن، تهران، پژوهشگاه تحقيقات راهبردي.
    • خسروشاهي، ح، 1392، جهاني‌شدن و تحول در آموزش و پرورش، تهران، مشق شب.
    • رابرتسون، د، 1382، جهاني‌شدن، ترجمة کمال پولادي، تهران، ثالث.
    • رضايي زارچي، ر، و ا رهنما، 1388، «بررسي نسبت جهاني‌شدن با تربيت ديني»، مهندسي ـ فرهنگي، ش 4، ص 22ـ37.
    • ساوجي، م، 1388، «مدرنيته وپسامدرنيسم»، سياست، ش 39، ص171-192.
    • سبحاني‌نژاد، م و س، پورطهماسبي، 1392، «رسانه‌هاي پست مدرن وتربيت ديني در عصر جهاني‌شدن»، راسخون، ش 29، ص31-46.
    • سجادي، سيد م، 1382، «جهاني‌شدن و پيامدهاي آن براي تعليم وتربيت»، علوم تربيتي ـ روانشناسي، ش 3، ص 113ـ128.
    • سجادي، ع، 1387، درآمدي براسلام و جهاني‌شدن، چ دوم، قم، بوستان کتاب.
    • شکاري، ع، و همکاران، 1392، «تبيين نسبت جهاني‌شدن و جهاني‌سازي»، دين، ش 4، ص 101ـ120.
    • شمشيري، بابك، 1382، «بررسي تحليل پيامدهاي ناشي از گرايش افراطي به آموزش مجازي و فناوري ارتباطي و اطلاعاتي»، در: سومين همايش برنامه درسي در عصر فناوري اطلاعات و ارتباطات، تهران.
    • ـــــ ، 1387، «جهاني‌شدن و تربيت ديني از منظر مدرنيسم، پست‌مدرنيسم وعرفان اسلامي»، دانشور، سال پانزدهم، ش 3، ص 53-70.
    • عزيزي، ا و س افشارپور، 1387، «آموزش و پرورش و جهاني‌شدن»، پيام جامعه، ش 20، ص 40ـ44.
    • فرهادي محلي، ع، 1389، «بررسي تحليلي پديده جهاني‌شدن با تمرکز بر حوزه فرهنگ»، مطالعات جهاني‌شدن، ش 5، ص63-69.
    • کچوئيان، حسين، 1386، نظريه‌هاي جهاني‌شدن: پيامد چالش‌هاي فرهنگ و دين، تهران، نشر ني.
    • کديور، پ و ص ابراهيمي قوام، 1382،‌ جهاني‌شدن و تعليم و تربيت، تهران، پژوهشکده تعليم وتربيت.
    • گلشني، م، 1387، گزارش پژوهش ملي ايران و جهاني‌شدن، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
    • گل‌محمدي، ا، 1383، جهاني‌شدن فرهنگ و هويت، تهران، نشر ني.
    • مجتهدزاده، پ، 1379، «هويت ملي در عصر جهاني‌شدن»، پيوند، ش 320، ص 28ـ32.
    • مقصودي، م، 1379، «فرهنگ، ارتباطات و تحولات قومي»، مطالعات راهبردي، ش 6، ص169-171.
    • مويدنيا، ف، 1385، «جهاني‌شدن و نظام‌هاي آموزش و پرورش»، پيوند، ش 320، ص 28ـ32.
    • ميرزارضي، س، 1386، بررسي تربيت ديني دانشجويان در عصر فناوري اطلاعات از ديدگاه اساتيد دانشگاه اصفهان، پايانامه کارشناسي ارشد، اصفهان، دانشگاه اصفهان.
    • ميرزايي، جمشید، 1390، «تبيين جامعه‌شناختي تأثيرات صنايع فرهنگي بر جنبش‌هاي نوپديد ديني»، در: همايش ملي دانشگاه آزاد اسلامي واحد کرمانشاه.
    • میرمحمدی، داوود، 1381، «جهانی‌شدن، ابعاد و رویکردها»، مطالعات ملی، ش 11، ص 56-84.
    • نصري، ق، 1380، «در چيستي جهاني‌شدن»، مطالعات راهبردي، سال چهارم، ش 3، ص281-304.
    • نکويي ساماني، م، 1386، دين و فرايند جهاني‌شدن، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
    • نوربخش، یونس و صديقه سلطانيان، 1390، «جهاني‌شدن و چالش‌هاي ديني و ملي حاصل از آن»، روابط خارجي، سال دوم، ش 3، ص 39ـ71.
    • واترز، مالکوم، 1379، جهاني شدن، ترجمة اسماعيل مرداني کيوي و سياوش مريدي، تهران، سازمان مديريت صنعتي.
    • هال، ا، 1383، «هويت‌هاي قديم و جديد، قوميت‌هاي قديم و جديد»، ترجمة شهريار وقفي‌پور، ارغنون، ش 24، ص 319ـ352.
    • هينس، ج، 1381، دين، جهاني‌شدن و فرهنگ سياسي در جهان سوم، ترجمة داود کياني، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردي.
    • يونسکو، 1378، «اعلاميه کنفرانس جهاني آموزش و پرورش براي همه»، تعليم و تربيت، تک‌نگاشت ش 15، ص 37.
    • Goldman, Alvin, 1999, Knowledge in a social world, Oxford, England: Oxford University Press.
    • Turner, S., 2001, "Cosmopolitan Virtue: On Religion in a Global Age", European Journal of Social Theory, p. 131-152.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله، دهقانی، مهری.(1401) جهانی‌شدن و آثار آن بر تربیت دینی. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 14(2)، 59-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیف‌اله فضل‌الهی قمشی؛ مهری دهقانی."جهانی‌شدن و آثار آن بر تربیت دینی". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 14، 2، 1401، 59-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله، دهقانی، مهری.(1401) 'جهانی‌شدن و آثار آن بر تربیت دینی'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 14(2), pp. 59-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله، دهقانی، مهری. جهانی‌شدن و آثار آن بر تربیت دینی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 14, 1401؛ 14(2): 59-76