اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال نهم، شماره دوم، پیاپی 18، پاییز و زمستان 1396، صفحات 61-78

    نقش معرفت نفس در مدیریت گرایش‌های نفسانی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ حمیدرضا کاظمی / دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره / kazemi1354@gmail.com
    عباسعلی شاملی / دانشیار جامعه المصطفی العالمیه / aashameli39@gmail.com
    سیداحمد رهنمائی / دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره / rahnama@qabas.net
    چکیده: 
    مدیریت و هدایت نفس در عرصه داشته ها و یافته ها، مبتنی بر شناخت خویش است که این خودشناسی، به نوبه خود پیش نیاز تکامل آدمی است. این مدیریت از رسالت های تربیت اخلاقی است. چیستی ابعاد نفس، گرایش های اصلی نفس و ترابط آنها با یکدیگر، رابطه معرفت نفس و تربیت اخلاقی، نقش معرفت نفس در شکوفایی و تثبیت تمایلات اخلاقی و پیوند میان اخلاق و روان شناسی به مفهوم اسلامی، پرسش هایی اند که در این پژوهش بررسی شده اند. معرفت، اگرچه شرط لازم برای شکوفایی، تصعید و نیرومندی گرایش های انسان است، در صورت همراه شدن با اراده است که می تواند ایفای نقش کند. برجسته سازی این پیوند، به مربیان این اطمینان را می دهد که اقدامات تربیتی خود را بر مبانی محکم برهانی و انسان شناختی فلسفی استوار کنند تا در عرضه راهکار ها و راهبردها، تزلزل و رفت و برگشت نظری و علمی یا عملی نداشته باشند. برای دستیابی به پاسخ، از روش توصیفی ـ تحلیلی و شیوه استنادی استفاده شده است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Role of Self-Knowledge in Managing Sensual Tendencies
    Abstract: 
    The management and guidance of the self in the area of possessions and findings is based on self-knowledge, which, in turn, is the prerequisite for human perfection. This management is one of the missions of moral education. The dimensions of the self, the main tendencies of the self and their relationship with each other, the relationship between self-knowledge and moral education, the role of self-knowledge in the development and consolidation of ethical aspirations, and the link between ethics and psychology in the Islamic sense are some questions that have been studied in this research. Although knowledge is a prerequisite for the development, sublimation and strength of human tendencies, it can play a role if it is accompanied by will power. Highlighting this link will allow teachers to establish their educational measures based on strong philosophical and anthropological foundations, so that in proposing solutions and strategies, they can resolve theoretical, scientific, or practical doubts and uncertainties. The present paper uses the descriptive-analytical method and documentary approach to address this issue
    References: 
    References: 
    • قرآن کريم، 1373، ترجمه: ناصر مکارم شيرازي. قم،‏ دار القرآن الكريم.
    • نهج البلاغه، 1374، سيد رضي، ترجمه: مصطفي زماني، تهران، پيام اسلام.
    • اتکينسون، ريتال و ديگران، 1375، زمينه روان‌شناسي، ترجمه: محمدنقي براهني و ديگران، تهران، رشد.
    • آقا جمال خوانسارى، محمد بن حسين، 1366، ‏شارح غرر الحكم و درر الكلم‏، چ چهارم، ‏تهران، دانشگاه تهران.
    • بي‌ريا، ناصر و ديگران، 1375، روان‌شناسي رشد: با نگرش به منابع اسلامي، تهران، سمت.
    • تميمي آمدي، عبدالواحد بن محمد، 1410ق، غرر الحكم و درر الكلم، چ دوم، قم، دار الكتاب الإسلامي.
    • جان ديوئي، 1341، دموکراسي و آموزش و پرورش، ترجمه: اميرحسين آريان‌پور، تهران، کتاب‌فروشي تهران.
    • جمعي از نويسندگان، 1388، تربيت ديني در جامعه اسلامي معاصر: گفت‌وگوها، قم: مؤسسه آموزشي و‌ پژوهشي امام خميني.
    • خداپرستي، فرج‌الله، 1376، فرهنگ واژگان مترادف و متضاد، شيراز، دانشنامه فارس.
    • راغب اصفهانى، حسين بن محمد، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، بيروت: دار القلم- الدار الشاميه.
    • رزاقي، ‌هادي، 1387، نگرش و ايمان در تربيت ديني، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • رهنمايي، سيداحمد، 1390، آرا و انديشه‌هاي تربيتي انديشمندان مسلمان (مکتب تربيتي علامه طباطبايي)، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • شرتوني، سعيد، 1403ق، اقرب الموارد في فصح العربيه و الشوارد، قم، مکتبه آية الله المرعشي النجفي.
    • شاملي، عباسعلي، و شهناز يوسفي، 1394، بنيان‌هاي ديني و فلسفي نظام تعليم و تربيت اسلامي، تهران، سادس.
    • شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، 1409ق، وسائل الشيعه، قم، مؤسسة آل البيت.
    • طريحي، فخرالدين بن محمد، 1375، مجمع البحرين، چ سوم، مصحح: احمد حسينى اشكورى، تهران، مرتضوى.
    • محدث قمي، شيخ عباس، 1371، مفاتيح الجنان، تهران، اسلامي.
    • فياضي، غلامرضا، 1386، درآمدي بر معرفت‌شناسي، تدوين: مرتضي رضايي و احمدحسين شريفي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي‌ امام خميني.
    • ـــــ ، 1389، علم ‌النفس فلسفي، تحقيق و تدوين: محمدتقي يوسفي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • قرشى بنايى، على‌اكبر، 1412ق، قاموس قرآن، چ ششم، تهران، دار الكتب الاسلاميه.
    • کاپلتسون، فردريک، ۱۳۷۵-۱۳۸۸، تاريخ فلسفه، ترجمه: سيدجلال‌الدين مجتبوي، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالي، مرکز انتشارات علمي و فرهنگي.
    • مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، چ دوم، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
    • مصباح يزدي، محمدتقي، 1388 ج، اخلاق در قرآن، چ دوم، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ ، 1388 الف، انسان‌سازي در قرآن، تدوين: محمود فتحعلي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ ، 1388 ب، به سوي او، چ دوم، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ ، 1387، خودشناسي براي خودسازي؛ به سوي خودسازي، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ ، 1383، آموزش فلسفه، چ چهارم، تهران، شركت چاپ و نشر بين‌الملل وابسته به مؤسسه انتشارات اميركبير.
    • ـــــ ، 1386، آيين پرواز، قم، مؤسسه آموزشي و ‌پژوهشي امام خميني.
    • مطهري، مرتضي، 1374، فلسفه اخلاق، تهران، صدرا.
    • موسوى همدانى، سيدمحمدباقر، 1374، ترجمه تفسير الميزان، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه.
    • نراقي، ملااحمد، 1390، معراج السعاده، چ پنجم، قم: بهار دل‌ها.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کاظمی، حمیدرضا، شاملی، عباسعلی، رهنمائی، سیداحمد.(1396) نقش معرفت نفس در مدیریت گرایش‌های نفسانی. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 9(2)، 61-78

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حمیدرضا کاظمی؛ عباسعلی شاملی؛ سیداحمد رهنمائی."نقش معرفت نفس در مدیریت گرایش‌های نفسانی". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 9، 2، 1396، 61-78

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کاظمی، حمیدرضا، شاملی، عباسعلی، رهنمائی، سیداحمد.(1396) 'نقش معرفت نفس در مدیریت گرایش‌های نفسانی'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 9(2), pp. 61-78

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کاظمی، حمیدرضا، شاملی، عباسعلی، رهنمائی، سیداحمد. نقش معرفت نفس در مدیریت گرایش‌های نفسانی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 9, 1396؛ 9(2): 61-78