ملاک های هدف گذاری در تعلیم و تربیت با محوریت فطرت انسان
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
چکیده:
مقاله‌ی حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که برای ترسیم اهداف تربیتی در فرایند تربیت مبتنی بر فطرت، چه معیارهایی لازم است؟ روش پژوهش «توصیفی» و «استنتاجی» است. فطرت انسان «آفرینش ویژه ای» است که منحصراً از آنِ او و وجه امتیاز او از دیگر موجودات است. انسان با مجموعه ای از استعدادهای فطری و غیرفطری، موضوع تربیت است که با شکوفایی این استعدادها، در فرایند تربیت به بالاترین کمال ممکن دست خواهد یافت. هدف نهایی در تربیت فطرت محور، دستیابی به بالاترین نقطه‌ی کمال انسانی یا درک «مقام عنداللهی» یا «رضوان الهی» است. علاوه بر این، فرایند تربیت شامل مراتب و مراحلی همراه با اهداف مشخصی است که تحقق این اهداف برای تحقق هدف نهایی ضروری است. برای هدف گذاری در فرایند طولانی تربیت، معیارها و شاخص هایی لازم است که از جمله‌ی مهم ترین این معیارها عبارت است از: «توجه به نوع و غایت آفرینش انسان»، «انطباق با اهداف زندگی»، «توجه به استعدادهای فطری و غیرفطری انسان»، «توجه به قابلیت کشف اهداف تربیتی فطری»، «برانگیزاننده و محرک بودن اهدف فطری»، «تناسب و هماهنگی بین اهداف فطری و فرایند تربیت و اولویت ها»، «توجه به معیار بودن اهداف فطری برای ارزیابی فرایند تربیت».
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
Title:
The Criteria for Setting Goals in Field of Education with Special Focus on Man's Nature
Abstract:
This paper seeks to answer the question as to what of the criteria should be used for setting the educational objectives in the process of nature-based education. A "descriptive" and "inferential" method is used in this research. Man's nature is a "special kind of creation" that belongs only to him and that distinguishes him from other creatures. Man along with the set of innate and acquired talents constitutes the subject matter of education and developing these talents prepares the ground for achieving the highest possible perfection in the educational process. The ultimate goal of nature-based education is achieving the highest degree of perfection or the "station of being with God" or "good pleasure of God". In addition, the process of education includes some stages and specific goals, the achievement of which is necessary for the achievement of the ultimate goal. Setting goals in the long process of education is not accessible without having some criteria and indicators, the most important of which are "considering the manner and purpose of the creation of man", "compliance with the goals of life, ''considering the man's innate and non-innate talents", "considering the possibilities of exploring educational innate goals", "regarding innate objectives as motivators", "congruence between the innate objectives and process of education and priorities", ''considering innate objectives as the criterion of evaluating the process of education. "
References:
References:
- آريانپور کاشاني، عباس و منوچهر آريانپور کاشاني، 1357، فرهنگ فشرده انگليسي به فارسي يک جلدي، تهران، اميرکبير.
- ابن فارس، احمد بن زکريا، 1411ق، معجم مقاييس اللغه، تحقيق و ضبط عبدالسلام محمد هارون، بيروت، دار الجبل.
- ابن منظور، محمد بن مکرم، 1426ق، لسان العرب، بيروت، مؤسسه الاعلمي للمطبوعات.
- احمدي، علي‌اصغر، 1362، فطرت بنيان روان‌شناسي اسلامي، تهران، اميرکبير.
- باقري، خسرو و ديگران، 1374، «پيش‌نيازهاي روان‌شناسي اسلامي»، حوزه و دانشگاه، سال 2، ش 5، ص25 -37.
- برقي، احمد بن محمد، 1371، المحاسن، تصحيح جلال‌الدين محدث، قم، دار الکتب الاسلاميه.
- بعلبکي روحي، المورد، 1990م، قاموس عربي ـ انکليزي، بيروت، دار العلم للملائين.
- جعفري، محمدتقي، 1389، ارکان تعليم و تربيت، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار علامه جعفري.
- جوادي آملي، عبدالله، 1374، تبيين براهين اثبات وجود خدا، قم، نشر اسراء.
- ـــــ ، 1376، تفسير موضوعي قرآن، ج دوازدهم، قم، نشر اسراء.
- حاجي ده‌آبادي، محمدعلي، 1377، درآمدي بر نظام تربيتي اسلام، قم، مرکز جهاني علوم اسلامي.
- حسين‌زاده، محمد، 1390، معرفت‌شناسي ديني (نگاهي معرفت‌شناختي به وحي،... و فطرت)، قم، مؤسسة آموزشي و پزوهشي امام خميني.
- حق‌شناس، علي‌محمد، سامعي، حسين و نرگس انتخابي، 1379، فرهنگ معاصر هزاره: انگليسي ـ فارسي، تهران، فرهنگ معاصر.
- دفتر همکاري حوزه و دانشگاه (جمعي از نويسنگان زير نظر علي‌رضا اعرافي)، 1376، درآمدي بر تعليم و تربيت اسلامي (اهداف تربيت از ديدگاه اسلام)، تهران، سازمان سمت.
- دهخدا، علي‌اکبر، 1337، لغت‌نامه، زير نظر محمد معين و جعفر شهيدي، تهران، دانشگاه تهران.
- راغب اصفهاني، حسين بن محمد، 1414ق، المفردات في الفاظ القرآن، تصحيح صفوان عدنان داودي، بيروت، دار القلم الشاميه.
- رجبي، محمود، 1388، انسان‌شناسي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- سياح، احمد، 1370، فرهنگ بزرگ جامع نوين: عربي‌ـ فارسي‌ـ مصور، تهران، کتاب‌فروشي اسلامي.
- شاه‌آبادي، ميرزا محمدعلي، 1386، فطرت عشق، شرح آيت‌الله فاضل گلپايگاني، قم، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه.
- ـــــ ، ۱۳۸۷ـ الف، رشحات البحار، تصحيح، تحقيق و ترجمه زاهد ويسي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- ـــــ ، ۱۳۸۷ـ ب، شرح رشحات البحار، محقق نورالله شاه‌آبادي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- شفلر، ايزرائيل، 1377، در باب استعدادهاي آدمي، ترجمه دفتر همکاري حوزه و دانشگاه، تهران، سمت.
- شکوهي، غلامحسين، 1363، تعليم و تربيت و مراحل آن، مشهد، آستان قدس رضوي.
- صدوق، محمد بن علي، 1387، توحيد، تهران، مكتبة الصدوق.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1362، الميزان في تفسير القرآن، ترجمه محمدباقر موسوي همداني، قم، جامعه مدرسين.
- ـــــ ، 1380، اصول فلسفه و روش رئاليسم، با مقدمه شهيد مطهري، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1393، الميزان في تفسير القرآن، قم، اسماعيليان.
- طريحي نجفي، فخرالدين، 1375، مجمع البحرين، تصحيح احمد حسيني اشکوري، تهران، مرتضوي.
- عروسي حويزي، عبد علي، 1415ق، تفسير نور الثقلين، قم، اسماعيليان.
- عسکري، حسن بن عبدالله، 1400ق، الفروق في اللغه، بيروت، دار الآفاق الجديده.
- فراهيدي، خليل بن احمد، 1405ق، العين، تحقيق مهدي مخزومي و ابراهيم سامرايي، قم، دار الهجره.
- قرشي، سيدعلي‌اکبر، 1412ق، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- قمي، علي بن ابراهيم، 1404ق، تفسير القمي، تصحيح طيب موسوي جزايري، قم، دار الکتاب.
- کليني رازي، ابي‌جعفر محمد، 1350، الکافي، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- گروهي از نويسندگان (زير نظر آيت‌الله مصباح يزدي)، 1390، فلسفه تعليم و تربيت اسلامي، تهران، مدرسه.
- مجلسي، محمدباقر، 1412ق، بحار الانوار، تحقيق محمدباقر بهبودي، تهران، وزارت ارشاد اسلامي.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1365، معارف قرآن (خداشناسي و انسان‌شناسي)، قم، مؤسسة در راه حق.
- ـــــ ، 1376، اخلاق در قرآن، تحقيق و نگارش حسين اسکندري، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1387، خودشناسي براي خودسازي، تدوين و نگارش کريم سبحاني، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1390، آموزش فلسفه، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مصطفوي، حسن، 1368، التحقيق في کلمات القرآن الکريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- مطهري، مرتضي، 1374، مجموعه آثار، چ هشتم، تهران، صدرا.
- مکارم شيرازي، ناصر و همکاران، 1362، تفسير نمونه، تهران، دار الکتب الاسلاميه.
- موسوي خميني، روح‌الله، 1374، شرح چهل حديث، چ چهارم، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- ـــــ ، 1377، شرح حديث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- ميلر، پاتريشيا اچ، 1391، نظريه‌هاي روان‌شناسي رشد از کودکي تا بزرگ‌سالي، ترجمه شريفي درآمدي و محمدرضا شاهي، تهران، ويرايش.
- نصري، عبدالله، 1372، مباني انسان‌شناسي در قرآن، تهران، فيش کاشاني.
- Geaves, Ron, Key words in Islam, London: Continuum, 2006.
- Hornby, A. S.(Albet Sydney) & Cowie, A. P. & Gimson, A. C. Oxford advanced learner's dictionary of current English, 3rd ed.- New York: OXFORD UNIVERSITY PRESS, 1974.
- Hughes, Thomas Patrick, Dictionary of Islam, Belmont: KAZI Publications, Inc, 1994.
- Ince, Richard Basil, A dictionary of religion and religions: including theological and eccelsiastical terms, New Delhi: Cosmo Publications, 2004
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
طوسی، اسدالله، زارعان، محمدجواد، رهنمائی، سیداحمد.(1394) ملاک های هدف گذاری در تعلیم و تربیت با محوریت فطرت انسان. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7(2)، 29-48
اسدالله طوسی؛ محمدجواد زارعان؛ سیداحمد رهنمائی."ملاک های هدف گذاری در تعلیم و تربیت با محوریت فطرت انسان". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7، 2، 1394، 29-48
طوسی، اسدالله، زارعان، محمدجواد، رهنمائی، سیداحمد.(1394) 'ملاک های هدف گذاری در تعلیم و تربیت با محوریت فطرت انسان'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7(2), pp. 29-48
