اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال ششم، شماره دوم، پیاپی 12، پاییز و زمستان 1393، صفحات 119-136

    تحلیل تطبیقی اهداف تربیت اخلاقی دوره‌ی ابتدایی در کشورهای ژاپن و ایران، با نظر به ارزش های حاکم بر برنامه‌ی درسی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ سعید آزادمنش / دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش دانشگاه تهران / azadmanesh263@yahoo.com
    افضل السادات حسینی / دانشیار گروه فلسفة تعلیم و تربیت دانشگاه تهران / afhoseini@ut.ac.ir
    چکیده: 
    مسئله‌ی اصلی این پژوهش، بررسی تطبیقی اهداف تربیت اخلاقی در دوره‌ی ابتدایی در دو کشور ژاپن و ایران با نظر به ارزش های حاکم بر عناصر و مؤلفه های برنامه درسی است. بدین منظور از روش تحلیل تطبیقی استفاده شده است. تربیت اخلاقی در نظام تعلیم و تربیت رسمی دو کشور ایران و ژاپن از دو جهت قابل بررسی تطبیقی است: نخست، بررسی تطبیقی، کلی و با نگاهی کلان، و دوم، بررسی تطبیقی جزئی. از جمله یافته های بررسی کلی این است که اهداف تربیت اخلاقی دو کشور در چهار حوزه، شبیه به هم تنظیم شده اند که در برنامه‌ی درسی کشور ایران این حوزه ها عبارت اند از: رابطه با خویشتن، رابطه با خدا، رابطه با سایر انسان ها و رابطه با خلقت؛ و در برنامه‌ی درسی کشور ژاپن نیز عبارت اند از: واکاوی خود، رابطه با طبیعت و داشتن افکار برتر، رابطه با دیگران و رابطه با گروه و جامعه. البته گفتنی است که در برنامه‌ی درسی کشور ایران، خداوند نقش محوری دارد و دیگر حیطه ها متناظر با آن تنظیم  شده اند. اما بررسی تطبیقی جزئی که تمرکز آن بررسی تک تک اهداف مرتبط با تربیت اخلاقی در نظام تعلیم و تربیت رسمی در این دو کشور در دوره‌ی ابتدایی است، به سه بخش تقسیم می شود: نخست اهدافی که با هم هم پوشانی دارند، از جمله اینکه «کودک مؤدب و مهربان است» و «برای رسیدن به موفقیت پشتکار دارد و تلاش می کند»؛ دوم اهدافی که ویژه‌ی کشور ایران هستند و در اهداف تربیت اخلاقی کشور ژاپن به آنها اشاره نشده است، از جمله اینکه «پوشش اسلامی را دوست دارد و آن را رعایت می کند» و «خطا و اشتباه دیگران را در مورد خود می بخشد»؛ و سرانجام اهدافی که ویژه‌ی کشور ژاپن هستند و در اهداف مرتبط با تربیت اخلاقی کشور ایران به آنها اشاره نشده است؛ از جمله «احترام به دیگر فرهنگ ها و ارزش قایل شدن برای مردمان دیگر ملل» و «مشارکت گروهی و مسئولیت پذیری».
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    A Comparative Analysis of the Goals of Moral Education in Elementary Level in Japan and Iran with Respect to the Values Governing Curriculum
    Abstract: 
    The present is centered on a comparative analysis of the goals of moral education in the elementary level of the educational system in Japan and Iran with respect to the values governing the elements of curriculum. A comparative analysis method is used in this research. The comparative study of the moral education in the formal educational system in Iran and Japan can have the form of macro-analysis or micro-analysis. Some of the findings of macro-analysis show that the goals of moral education pursued by these two countries are very much alike in four areas. In Iran's curriculum, these areas are : one’s relation with one’s self, one’s relation with God, one’s relation with others and one’s relation with creation. In Japan's curriculum, they are: self-analysis, one’s relation with nature and having idealized views, one’s relation with others and one’s relation with group and society. Of course, in Iran’s curriculum, God has a pivotal role and the other areas are arranged according to this role. However, micro-analysis, which focuses on the study of every goal related to the moral education in the elementary level of the formal educational systems of these countries, is divided into three types, which are as follows: first, those goals which overlap each other; such as "the child is polite and kind" and "he/she works hard to achieve success"; second, those goals which are characteristic of Iran and are not detectable among the moral goals of Japan, such as "the child likes and observes Islamic veil" and "he/she forgives others for their ill-treatment"; and finally, those goals which are characteristic of Japan and not detectable among the goals related to the moral education in Iran, such as "respecting other cultures and holding people of other nations in high esteem” and "collaborative work and feeling a sense of responsibility
    References: 
    References: 
    • آقازاده، احمد، ۱۳90، آموزش و پرورش تطبيقي، چ 11، تهران، سمت.
    • الياس، جان، 1381، فلسفه تعليم و تربيت (قديم و معاصر)، ترجمه عبدالرضا ضرابي، قم، مؤسسه آ. پ امام خميني.
    • اهير، آنتوني، 1385، آموزش و پرورش اخلاقي، ترجمه شعباني ورکي و شجاع رضوي، مشهد، دانشگاه فردوسي.
    • ايکه موتو، تاکو، 1391، تربيت اخلاقي در ژاپن: دلالت‌هايي براي مدارس آمريکا، ترجمه يحيي قائدي، تهران، مدرسه.
    • بارو، رابين، 1391، درآمدي بر فلسفه اخلاق و آموزش و پرورش اخلاق، ترجمه فاطمه زيباکلام، تهران، حفيظ.
    • حسني، محمد، 1391، مدرسه و تربيت اخلاقي، تهران، مدرسه.
    • سجاديه، نرگس و سعيد آزادمنش، 1392، «نقد و بررسي اهداف تفصيلي فعاليت‌هاي دوره پيش‌دبستاني در برنامه درسي ملي جمهوري اسلامي ايران از منظر رويکرد اسلامي عمل»، نظريه و عمل در برنامه درسي، ش2، ص98- 65.
    • شوراي عالي آموزش و پرورش، 1379، اهداف اخلاقي مصوب دورة ابتدايي، تهران، شوراي عالي آموزش و پرورش.
    • ـــــ ، 1389، برنامه درسي ملي جمهوري اسلامي ايران، نگاشت چهارم، تهران، شوراي عالي آموزش و پرورش و وزارت آموزش و پرورش.
    • ـــــ ، 1391، برنامه درسي ملي جمهوري اسلامي ايران، تهران، شوراي عالي آموزش و پرورش و وزارت آموزش و پرورش.
    • صادق‌زاده، علي‌رضا و همکاران، 1390، مباني نظري تحول بنيادين در نظام تعليم و تربيت رسمي عمومي جمهوري اسلامي ايران، تهران، دبيرخانه شوراي عالي آموزش و پرورش.
    • کانت، امانوئل، 1374، تعليم و تربيت (انديشه‌هايي درباره آموزش و پرورش)، ترجمه غلامحسين شکوهي، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
    • لوئيس، کاترين، 1383، آموزش قلب‌ها و انديشه‌ها در مراکز پيش‌دبستاني و ابتدايي، ترجمه افشين منش و ايل بگي طاهر، چ سوم، تهران، سازوکار.
    • Chen, G. & Chung, J. (1993). The Impact of Confucianism on Organizational Communication. Paper presented at the annual meeting of SCA Convention, Miami Beach, Florida.
    • Given, L. M.] editor [(2008) The Sage encyclopedia of qualitative research methods. London: Sage.
    • Kanaya, T (1988). Japan. In T Neville postlethwaite (Eds). The Encyclopedia of Comparative Education and National System of Education (pp. 403- 408). Great Britain. Pergamon press PLC.
    • Kobayashi. Souety, T (1976). School and Progress in Japan. Pergamon, Oxford.
    • Mccullough, D (2008). Moral and social education in Japanese schools: Conflicting conceptions of citizenship. Citizenship Teaching and Learning. 4 (1), 21- 34.
    • Rihoux, B. (2006). Qualitative Comparative Analysis. (Qca) And Related Systematic Comparative Methods: Recent Advances and Remaining Challenges for Social Science Research. Journal of International Sociology. (21), 670- 706.
    • Thomas, P. F. (1985) Moral education in the schools of Japan. Horizon, 23(1).
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    آزادمنش، سعید، حسینی، افضل السادات.(1393) تحلیل تطبیقی اهداف تربیت اخلاقی دوره‌ی ابتدایی در کشورهای ژاپن و ایران، با نظر به ارزش های حاکم بر برنامه‌ی درسی. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 6(2)، 119-136

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سعید آزادمنش؛ افضل السادات حسینی."تحلیل تطبیقی اهداف تربیت اخلاقی دوره‌ی ابتدایی در کشورهای ژاپن و ایران، با نظر به ارزش های حاکم بر برنامه‌ی درسی". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 6، 2، 1393، 119-136

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    آزادمنش، سعید، حسینی، افضل السادات.(1393) 'تحلیل تطبیقی اهداف تربیت اخلاقی دوره‌ی ابتدایی در کشورهای ژاپن و ایران، با نظر به ارزش های حاکم بر برنامه‌ی درسی'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 6(2), pp. 119-136

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    آزادمنش، سعید، حسینی، افضل السادات. تحلیل تطبیقی اهداف تربیت اخلاقی دوره‌ی ابتدایی در کشورهای ژاپن و ایران، با نظر به ارزش های حاکم بر برنامه‌ی درسی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 6, 1393؛ 6(2): 119-136