اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال پانزدهم، شماره اول، پیاپی 29، بهار و تابستان 1402، صفحات 7-32

    تحول‌‌خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد؛ ارائه‌ی الگوی مدارس مسجدمحور براساس راهبرد پژوهش داده‌بنیاد

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ مرتضی حدادی پیشه / دانش پژوه دکتری روان شناسی تربیتی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / hadadi@qabas.net
    سیدمحمدصادق موسوی نسب / استادیار گروه علوم تربیتی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / mosavi@qabas.net
    سیدحسین شرف الدین / استاد گروه جامعه شناسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / sharaf@qabas.net
    چکیده: 
    این مقاله با هدف بررسی چگونگی تحول خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد و ارائه‌ی الگوی مدرسه مسجدمحور براساس پژوهش داده بنیاد انجام شده است. رویکرد این پژوهش کیفی است و براساس نظریه‌ی برخاسته از داده ها تنظیم شده است. در این پژوهش ابتدا به سیر تحول خواهی در آموزش و پرورش پرداخته و سپس به انواع مدارس تحول خواه با محوریت مسجد اشاره شده است. به منظور ارائه‌ی الگوی مدارس مسجدمحور، پس از تحلیل داده های به دست آمده از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق با مدیران، مربیان، دانش آموزان و والدین دانش آموزان برخی از مدارس کشور و نیز تحلیل محتوای اسناد و فیلم های مستند مربوط به آن، مقوله های اصلی الگو در سه مرحله‌ی کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. در مرحله‌ی کدگذاری باز، 178 کد اولیه شناسایی شد که در مرحله‌ی کدگذاری محوری به بیست مقوله‌ی اصلی و در مرحله‌ی کدگذاری گزینشی به شش مقوله یا بعد اساسی الگو طبقه بندی شدند که عبارت اند از: پدیده‌ی اصلی «مدرسه‌ی مسجدمحور»، علل زمینه ساز (علل ایجادی و ایجابی)، راهبردها، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر و پیامدهای مدارس مسجدمحور.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Need for Transformation of Education in the Context of the Mosque; Presenting a Model for Mosque-Schools Based on Database Research Strategy
    Abstract: 
    This article tries to investigate how education can be transformed to the context of the mosque, and aims to present a model for mosque-schools through a database research. This research’s approach is qualitative and is organized based on a theory that arose from the mentioned data. This research first discusses the process of transformation in education, and then mentions the types of schools demanding mosque-oriented transformation. Analyzing the data obtained through semi-structured and in-depth interviews with managers, teachers, students and parents of students of some schools in the country, as well as analyzing the content of its related documents and documentaries, the main categories of the model are analyzed in the three steps of open coding, axial and selective coding, to present a model for mosque-schools. One hundred seventy eight primary codes are identified, in the open coding step, which are classified into twenty main categories, in the axial coding step, and into six categories or basic dimensions of the model, in the selective coding step. The latter is as follows: the main event of "Masjid school", the causes preparing the ground for it (creating causes and affirmative causes/ ijadi and ijabi causes), its strategies, background conditions, intervening conditions and the consequences of mosque-schools.
    References: 
    References: 
    • نهج‌البلاغه، 1379، ترجمة محمد دشتی، قم، مشهور.
    • اوزمن، هوارد آ و کراور، ساموئل ام، 1387، مباني فلسفي تعليم و تربيت، ترجمة غلامرضا متقي فر و همکاران، چ دوم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • بهنام، جمشيد، 1375، ايرانيان و انديشه تجدد، تهران، فرزان.
    • بياضي، مسعود، 1399، تبيين‌ چرايي تمايل به تحصيل در فرايند آموزش و پرورش مسجد‌محور (مطالعه‌اي مبتني بر پديدارشناسي)، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، مشهد، دانشگاه فردوسي.
    • بيانات رهبر معظم انقلاب، در: Khamenei.ir.
    • تکميل‌همايون، ناصر، 1385، آموزش و پرورش در ايران، تهران، دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي.
    • حيدري، زهرا، 1392، شکل‌گيري آموزش و پرورش تحول‌خواه در ايران؛ مطالعه موردي ‌خانة يادگيري رها، پايان‌نامه کارشناسي ارشد، تهران، دانشگاه علم و فرهنگ.
    • دانايي‌فرد، حسن و سيدمجتبي امامي، 1386، «استراتژي‌هاي پژوهش کيفي: تأملي بر نظريه‌پردازي داده‌بنياد»، انديشه مديريت راهبردي، ش 2، ص 69-97.
    • رحمانيان، داريوش و فرشته جهاني، 1399، «بازتاب نظام آموزشي آمريكا در انديشه ايرانيان دوره قاجاريه و نتايج آن (با تکيه ‌بر مطبوعات دوره قاجار)»، جستارهاي تاريخي، ش 1، ص 79-99.
    • روشن‌نهاد، ناهيد، 1384، مدارس اسلامي در دوره‌ پهلوي دوم، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامي.
    • سجادي، سيدمهدي، 1387، مسجد و تعليم و تربيت، قم، تبيان.
    • شلبی، احمد، 1361، تاریخ آموزش در اسلام، ترجمه محمدحسین ساکت، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    • شريعتمداري، علي، 1384، مسائل فلسفي مکتب‌هاي فلسفي و مباني علوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
    • شوراي عالي انقلاب فرهنگي، 1390، مباني نظري سند تحول بنيادين آموزش و پرورش، تهران.
    • صدوق، محمدبن علي، 1395، خصال، ترجمة مجتبي حسن‌زاده، تهران، ارمغان طوبی.
    • علم‌الهدي، جميله‌السادات، 1386، فلسفه تعليم و تربيت رسمي از ديدگاه اسلام، تهران، سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي وزارت آموزش و پرورش.
    • محمدآبادی، حمزه و مراد یاری دهنوی، ١٣٩٩، «تبیین و نقد جریان مدارس تمدن‌سازی امام خمینی ره در ایران»، تربیت اسلامی، ش٣٣، ص ٢٩-٧.
    • مطهري، مرتضي، 1384، پيرامون انقلاب اسلامي، تهران، صدرا.
    • مطهری، مرتضی، 1399، آشنایی با قرآن، جلد 10، تهران، صدرا.
    • ملک‌احمدي، حکيمه، 1400، مستندنگاري تجارب مدارس تحول‌خواه، بی‌جا.
    • نواب، محمدعلي، 1372، نگاهي به درون مدارس (کيفيت آموزش و پرورش تا سال 1375)، تهران، شعاع.
    • همراز‌، ويدا، 1376، «نهادهاي فرهنگي در حکومت رضاشاه»، تاريخ معاصر ايران، سال اول، ش 1، ص 54ـ55.
    • هومن، حيدرعلي، 1376، شناخت روش علمي در علوم رفتاري، تهران، سمت.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حدادی پیشه، مرتضی، موسوی نسب، سیدمحمدصادق، شرف الدین، سیدحسین.(1402) تحول‌‌خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد؛ ارائه‌ی الگوی مدارس مسجدمحور براساس راهبرد پژوهش داده‌بنیاد. دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15(1)، 7-32

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مرتضی حدادی پیشه؛ سیدمحمدصادق موسوی نسب؛ سیدحسین شرف الدین."تحول‌‌خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد؛ ارائه‌ی الگوی مدارس مسجدمحور براساس راهبرد پژوهش داده‌بنیاد". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15، 1، 1402، 7-32

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حدادی پیشه، مرتضی، موسوی نسب، سیدمحمدصادق، شرف الدین، سیدحسین.(1402) 'تحول‌‌خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد؛ ارائه‌ی الگوی مدارس مسجدمحور براساس راهبرد پژوهش داده‌بنیاد'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15(1), pp. 7-32

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حدادی پیشه، مرتضی، موسوی نسب، سیدمحمدصادق، شرف الدین، سیدحسین. تحول‌‌خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد؛ ارائه‌ی الگوی مدارس مسجدمحور براساس راهبرد پژوهش داده‌بنیاد. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 15, 1402؛ 15(1): 7-32