TY - JOUR ID - 5002303 TI - ماهیت یادگیری بر اساس حکمت متعالیه JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 7 LA - fa SN - x434-8002 AU - Mahmoud, Afsharmanesh AD - دانشجوی دکتری - علوم تربیتی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) AU - Reza, mollaei AD - Y1 - 2026 PY - 2026 VL - 18 IS - 1 SP - EP - یادگیری ,حکمت متعالیه ,ملاصدرا ,صیرورت نفس ,DO - 10.22034/eslampajoheshha.2025.5002303 AB - یادگیری از مفاهیم محوری علوم تربیتی، همواره بر بنیادهای فلسفی خاصی استوار بوده است. هدف این پژوهش، تبیین ماهیت، فرایند و قوانین حاکم بر یادگیری و عوامل دخیل در آن از دیدگاه حکمت متعالیه است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که یادگیری به‌مثابه یک تغییر بنیادین در انسان، در چارچوب مبانی صدرایی چگونه توصیف می‌شود و چه تمایزی با رویکردهای رایج در روان‌شناسی یادگیری دارد. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی - تحلیلی و روشی فلسفی - استنباطی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که یادگیری از منظر ملاصدرا یک «تغییر وجودی» و تحول ذاتی در نفس انسان است که در آن، نفس انسان از طریق «تجرید» از تعلقات مادی، «ارتقا» در مراتب هستی، «انتقال» به عوالم بالاتر، «اتصال» به حقایق مجرد و در نهایت «اتحاد» شهودی با آن‌ها، به کمال می‌رسد. در این دیدگاه، یادگیری، حرکتی است از علم حصولی به علم حضوری که در آن، نفس انسان با سلوک علمی و عملی، به مشاهده بی‌واسطه حقایق نائل می‌شود و خود، بخشی از واقعیتِ معلوم می‌گردد. این فرایند تابع قوانینی چون هماهنگی با هستی، ترتیب، جامعیت و میل به وحدت است و عواملی چون اراده، سلامت قوا، محیط و فیض ماورایی در آن دخیل هستند. UR - https://eslampajoheshha.nashriyat.ir/node/5002303 L1 - ER -